Suudi Oger’in bütün varlıklarını satıp, bankalara borçlandırıp, taksitlerini ödemeden gittiği Telekom’un halka faturasında ikinci adım geldi. 12 maddede soygunun hikâyesi.
MEDYOBOLD / ÖZEL
Özelleştirme kapsamında aldığı Türk Telekom’u “batık” olarak bırakıp giden Suudi Oger’in faturası halka çıkmaya başladı.
Oger yönetimindeyken de Tayyip Erdoğan’a çok yakın isimler tarafından yönetilen Türk Telekom’u kurtarmak için peş peşe adımlar geliyor.
Özelleştirildiğinde öz sermayesi 7 milyar 690 milyon olan Türk Telekom’un şu an öz sermayesi 3 milyar liranın biraz üzerinde. Borcu ise astronomik biçimde yükseltilerek şirket öz sermayesine oranı yüzde 648’i geçti. Şimdi bu fatura Halka kesilmeye başlandı.
KOTASIZ İNTERNET İLK ADIMMIŞ
Telekom’un “kotasız internet müjdesi” olarak açıkladığı kampanyanın, Telekom’u batık durumdan kurtarmak için atılmış bir adım olduğu tarifeler açıklanınca ortaya çıkmıştı.
Eve internet bağlatmanın 59,90 TL minimum bedele çıkartıldığı yeni tarifelerde, ismi değiştirilerek eski tarifelere astronomik zam yapılmıştı. Örneğin Türkiye’de en yaygın biçimde kullanılan, 50 mbps hız, 200GB kota ile geçmişte 95,90 TL’ye satılırken değişiklik sonrası 50 mbps hızın fiyatı 250 TL’ye çıktı.
İKİNCİ ADIM DAHA ASTRONOMİK ZAMLA GELDİ
Türk Telekom, Dijitürk, Superonline gibi özel firmalara sağladığı bağlantıya astronomik zam yaptı. Telekom’un diğer operatörlere sunduğu toptan hat kiralama bedeli yüzde 66 civarında artırıldı.
TurkNet Bireysel İş Biriminden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Sinan Durmuş, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Üzerine vergileri de koyunca operatörlerin yapacakları zam oranı bu rakamların çok daha üzerinde olacak. Operatörler ‘satarken hiç kar etmese bile‘ 16 Mbps internetin 58 TL maliyeti var artık. Ancak satış, destek, altyapı masraflarını ve yüzde 25,5 KDV ve Özel İletişim Vergisi’ni koyarsanız vatandaşa satışı 80 TL’yi bulur. Bu da yüzde 86 zam demek.” dedi.
12 MADDEDE TELEKOM HORTUMLAMASI
- Türk telekom, özelleştirildiği 2005 yılına kadar her yıl Kurumlar Vergisi rekortmenleri arasında ve yılda ortalama 2 milyar dolar kârı ile Türkiye’nin en kârlı kurumuydu. Ancak yeni altyapı yatırımlarının yapılması ve telekom piyasasının rekabete açılması gerekiyordu ve bu sebeple satışa çıkartıldı.
- İhalede AKP’li pekçok ismi yönetiminde barındıran Suudi Öğer, diğer rakiplerinden şaşılacak biçimde yüksek rakam vererek ihaleyi aldı.
- Ancak ihalenin hemen ardından Türk Telekom için Kurumlar Vergisi yüzde 30’dan yüzde 20’ye indirilerek, Oger Şirketi’ne çok büyük vergi avantajı getirildi. Böylece rakiplerinin öngöremeyeceği fiyatı vererek Telekom’u satın almasının sırrı ortaya çıktı.
- Ancak olay bununla da bitmedi. İşte adım adım Türk Telekom soygunu ve bugün fahiş fiyatlarla batığın halktan tahsil edilmesine giden süreç:
- Özelleştirme sonrası tüm sabit telefon abonelerine sabit ücret konularak Oger Şirketi’nin fahiş kârlar elde etmesi sağlandı.
- Özelleştirme öncesi açıklanan telekomünikasyon sektörünün rekabete açılması yasal düzenlemesi yapılmayarak Oger şirketinin fahiş tekel kârı elde etmesi sağlandı.
- Türk Telekom’un, elindeki arsaların satılmasına izin verildi ve Oger milyarlarca dolar gelir elde etti.
- Özelleştirme öncesi söz verilen istihdam artışı yapılmak yerine Telekom’un 60 bin çalışanı 30 binin altına düşürüldü.
- Tüm ülkenin fiber hatla donatılması, fiber hattın her evin içine kadar bağlanması yatırımları sözleşmede olduğu halde yapılmadı. Fiber sadece belli bölgelerde ve ana hatlarda kaldı.
- Özelleştirme sonrası Telekom hisselerinin banka kredilerine teminat verilerek Telekom’un bankalara astronomik borç biriktirmesine göz yumuldu.
Oger, 2007 yılında ödeyeceği taksitler için 4.3 milyar dolarlık kredi alarak, borcunu 4 yıl erken kapatmak suretiyle Telekom hisselerinin sahibi oldu. Ancak Oger A.Ş; borçlarını ödeyemediği için Telekom’daki hisselerini teminat göstererek; Akbank, Garanti Bankası ve İşbankası’ndan 4 milyar 478 milyon dolar ve 211 milyon 970 bin TL olan iki ayrı kredi çekmek yoluyla yeniden yapılandırmaya gitti. Oger Eylül 2016’dan bu yana 4,75 milyar dolarlık çektiği kredisinin üç ödemesini de yapmadı. Bütün borç halka kaldı.- Kredi borcunu ödemediği için üç banka, Oger Telekomünikasyon’un (OTAŞ) hisselerine el konulması için Rekabet Kurumu’na başvurdu. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Oger’in Türk Telekom’daki hisselerinin yüzde 55’inin, krediyi veren Akbank, Garanti Bankası ve İşbankası’nın paydaş olacağı bir ortak girişim aracığıyla devredilmesine karar verildiğini de resmen açıklamak zorunda kaldı.
2006-2015 yılları arasında yıllık temettü aktarımları hesaplandığında; Oger’in 6,54 milyar dolarlık Türk Tekelom kârını alıp yurt dışına götürdüğü görülüyor. 2015 yılında 862 milyon lira kâr eden Türk Telekom, 2016`da 724 milyon lira zarar açıkladığı için de temettü dağıtmadı. Küçük yatırımcı adeta soyuldu.
ÖZ SERMAYE BUHARLAŞTIRILDI
Oger yönetiminde Türk Telekom’un öz sermayesi buharlaştırıldı. Türk Telekom’un 7 milyar 690 milyon lira olan öz sermayesi, 2016 yılında 3 milyar 386 milyon lira düzeyine kadar düştü. Toplam borçların öz sermayeye oranı ise 2013 yılından itibaren kritik düzeyleri aştı. Bu oran 2005’te yüzde 67,38 iken, Türk Telekom’un zarar açıkladığı 2016’da yüzde 693,55 ile zirve noktasına çıktı.
2017 yılı sonu itibarıyla Türk Telekom’un öz sermayesi 4 milyar 555 milyon lira, toplam borçları ise 24 milyar 593 milyon lira. Türk Telekom’un 2018 yılı haziran ayı sonu itibariyle, toplam borçların şirket öz sermayesine oranı yüzde 648’i geçti. Yani Telekom borca batık durumda.
BORÇLARIN VARLIKLARINA ORANI YÜZDE 86,64
Oger, temettüye devam etmek, 2013 yılında özelleştirme bedeli için aldığı kredinin finansmanı için daha büyük bir kredi aldı. Bu noktadan sonra borçluluk oranı iyice fırladı. 2005 yılında Türk Telekom’un toplam borçlarının toplam varlıklarına oranı yüzde 40.26 düzeyindeyken, bu oran 2013 yılında yüzde 70,8’e, 2018’in ilk yarısında ise bu oran yüzde 86,64’e yükseldi.
Türk Telekom’un devlete ödediği vergiler sürekli azaldı. Özelleştirildiği 2005 yılında 811,45 milyon lira olan vergi ödemesi her yıl döviz ve enflasyon yükselmesine rağmen düştü.
Telekom’un ödediği vergi, 2014’te 606.9 milyon lira iken 2015`te 398,4’e, 2016’da 327,8 milyon liraya geriledi. 2017’de ise Türk Telekom’un vergi ödemesi 342,8 milyon TL gibi düşük bir düzeye indi.