2018 yılında ekonomi gündemine özel sektörün borç krizi damga vurdu. Nisan ayında Doğuş ve Ülker gruplarının borç yapılandırma talepleri ile başlayan süreç, aralıkta Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) son noktayı koymasıyla tamamlandı.
Bu süreçte Ülker markasına sahip Yıldız Holding, Doğuş Grubu, Türk Telekom hissedarı Otaş, Arkas, Bereket Enerji, Yeni Elektrik Üretim AŞ, BİS Enerji, Boyabat Hidroelektrik Santrali, Ak Enerji, Gama Holding, Emay İnşaat, Derindere Otomotiv, IC İçtaş Astaldi, Compenanta Dökümcülük, Aynes Gıda, teknoloji perakendecisi Bimeks ve Galatasaray Spor Kulübü de borç yapılandırma isteyen önemli şirketler arasında yer aldı.
Bu şirketlerden Emay İnşaat ve Aynes Gıda daha sonra konkordato talebinde bulundu.
TBB Hüseyin Aydın, yeniden yapılandırılan alacak tutarının 2017 sonu itibarıyla 78 milyar Türk Lirası olduğunu açıklamıştı.
DOĞUŞ’UN BORCU 25,2 MİLYAR TL
Doğuş Holding A.Ş. ile bankalar arasındaki borç yapılandırma süreci tamamlandı.
Türkiye Bankalar Birliği’nden yapılan açıklamada, “Konsorsiyumunu temsil eden eş lider bankalar arasında bir süredir gündemde olan yapılandırma çalışmaları başarıyla tamamlanmış, Holding’in bazı firmalarını kapsayan yapılandırma süreci anlaşmayla sonuçlanmıştır.” denildi.
Edinilen bilgiye göre döviz karşılığı 25,2 milyar TL’lik borcun büyük bir bölümü bankalarca yeniden yapılandırıldı. Borç tutarı, vadesi ve faizleri ile ilgili bilgi verilmezken yapılan anlaşma bankacılık sektörü açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirildi.
REKORU YILDIZ HOLDİNG KIRDI
Borç yeniden yapılandırmasında rekoru Ülker Grubu’nun içinde bulunduğu Yıldız Holding kırdı. Yaklaşık 7 milyar dolarlık borcunun 5,5 milyar dolarını yeniden yapılandıran Yıldız Holding, böylelikle Türk Lirası bazında yaklaşık 30 milyar liralık borcunu yeniden yapılandırmış oldu.
Borç yapılandırmaya giden şirketlerden biri de 1902 yılında temelleri atılan İzmir merkezli Arkas Holding. Acentelik, armatörlük, limancılık, lojistik sektörü, gemilere yakıt ikmali, otomotiv, sigorta hizmetleri, bilgi sistemleri ve kruvaziyer turizmine kadar birçok farklı sektörde faaliyet gösteren şirketin yönetim kurulu başkanlığını Lucien Arkas yürütüyor.
Arkas Holding’in 14’ü Türkiye’de olmak üzere 25 ülkede, 62 ofisi bulunuyor. Ayrıca tüm bu ülkelerde 67 şirketi ile 7 bin 300 kişiye istihdam sağlıyor.
Yeniden yapılandırma sürecinin çetrefilli bir şekilde ilerlediği şirketlerin başında Türk Telekom’un hissedarlarından OTAŞ geliyor.
OGER, 4,75 MİLYAR DOLARLIK KREDİYİ ÖDEMEDEN GİTTİ
Lübnanlı Hariri ailesine ait Saudi Oger’e bağlı olan Oger Telecom, 2005 yılında Türk Telekom’un yüzde 55’ini satın almak için Oger Telekomünikasyon AŞ’yi (OTAŞ) kurmuştu.
Otaş, 2013 yılında Türk bankaları ağırlıklı bir konsorsiyumdan 4,75 milyar dolar tutarında kredi aldı; ancak bu kredinin taksitlerini geri ödeyemedi. Gelirleri TL cinsi olan OTAŞ, kurdaki keskin yükseliş nedeniyle her biri 290 milyon dolar olan kredi geri ödemelerini kaçırdı.
Bunun üzerine OTAŞ’ın borcunun yeniden yapılandırılması ve olası satışı için görüşmeler başladı.
İki yıla yakın süren ve aralarında yüzde 55 hissenin satışı için görüşmelerin yapıldığı süreç sonunda Türkiye İş Bankası, Garanti Bankası ve Akbank, borçların yeniden yapılandırılması için tüm kredi veren taraflarca bir mutabakata varıldığını duyurdu.
TELEKOM’UN BÜYÜK HİSSEDARI BANKALAR OLDU
Yapılan duyuruda, OTAŞ’ın hisselerinin tamamının, OTAŞ’a kredi veren bankaların paydaş olacağı bir ortak girişim şirketi aracılığıyla devralınacağı belirtildi. Bunun üzerine Akbank, Garanti Bankası ve İş Bankası, Oger Telecom’a ait Türk Telekom’un yüzde 55 hissesini devralmak için Rekabet Kurumu’na Temmuz ayının başında başvurdu.
Sonuçta, Türk Telekom’un en büyük hissedarı olan OTAŞ’ın sahip olduğu yüzde 55 hisse, özel amaçlı ortak girişim şirketine (SPV – Special Purpose Vehicle) devredildi.
Levent Yapılandırma Yönetimi AŞ olarak adlandırılan bu şirket, OTAŞ’a kredi veren bankalar olarak Türkiye İş Bankası, Garanti Bankası ve Akbank tarafından kurulmuş oldu. Bu şirkete Akbank tarafından yüzde 35,5, Garanti Bankası tarafından yüzde 22 ve İş Bankası tarafından yüzde 11 oranlarında iştirak etti. Yapı Kredi Bankası da daha sonra yüzde 4,9 oranında hisse ile Levent Yapılandırma’ya ortak oldu.
Türk Telekom’un yönetim kurulu başkanlığına ise Dr. Ömer Fatih Sayan getirildi
Böylelikle, Türk Telekom’un en büyük hissedarının borcunu ödeyememesi dolayısıyla ortaya çıkan düğüm, önce borç yapılandırma ve son olarak da şirketin hisselerinin devredilmesiyle tamamen çözülmüş oldu.
ENERJİ SEKTÖRÜ YAPILANDIRMAYA KOŞTU
Enerji şirketleri, son 15 yılda yeni projeler ve anlaşmalar için bankalardan yüksek oranda kredi kullandı.
Bu kredilerin çoğunun dolar kredisi olarak alınması ancak enerji şirketlerinin gelirinin Türk lirası olması, enerji sektörünün TL’nin değer kaybından etkilenmesine yol açtı. Bu yüzden borç yeniden yapılandırmayla ilgili adı en çok geçen şirketler enerji sektöründen geliyor.
Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Yönetim Kurulu Başkanı Serhat Çeçen, Temmuz ayında yaptığı açıklamada 100 milyar dolar civarındaki yatırımlar neticesinde faiz hariç sektörde 50 milyar dolarlık bir kredi yükü olduğunu vurgulamıştı.
İşte bu yükten kurtulabilmek için harekete geçen ilk firma Bereket Enerji oldu. 4 milyar dolar kredi borcu bulunan şirket temmuz 2018’de bankalarla masaya oturdu. Eylül ayında ise şirketin yeni CEO’su İdris Küpeli oldu. Küpeli’nin borç yeniden yapılandırmasını yönetmek için göreve getirildiği öğrenildi.
ÜNAL AYSAL’IN FİRMASI DA YAPILANDIRMA İSTEDİ
Bloomberg’in haberine göre ise İtalyan Ansaldo Energia ile iş adamı Ünal Aysal’ın sahibi olduğu Unit Investment NV’nin ortaklığındaki Yeni Elektrik Üretim de 2019’da bankalarla kredi yapılandırmasına gitmeye hazırlanıyor.
Haberde 2010’da 14 yıl vade ile alınan 700 milyon dolarlık kredinin geri ödemelerinde, dolar kurunun yükselmesi ancak elektrik fiyatlarının düşmesi nedeniyle zorluk yaşandığı aktarılıyor.
Bankalarla borçlarını yeniden yapılandırmak için masaya oturan şirketlerden biri de Unit Investment’in Doğan Holding ve Doğuş Holding ile ortak olduğu Boyabat Hidroelektrik Santrali.
Business HT haber sitesine göre Boyabat Santrali, yürütmekte olduğu 513 MW kapasiteli hidroelektrik santrali projesi kapsamında 2010 yılında bankalardan sağladığı 750 milyon dolar tutarında kredinin yeniden yapılandırma görüşmelerinde henüz ilerleme sağlayamadı.
Haberde ayrıca borcunu ödeyemeyen santralin kredisinin takibe alındığı aktarıldı.
Habere göre Garanti, Akbank, İş Bankası, Yapı Kredi ve TSKB’den (Türkiye Sınai Kalkınma Bankası) alınan kredi, ikinci çeyrek itibariyle tahsili gecikmiş alacaklar sınıfına alındı.
Reuters’ın haberine göre Çek Cumhuriyeti merkezli enerji şirketi CEZ, Türkiye’de yüzde 37,36 hissesine sahip olduğu Akenerji’nin borçlarını yeniden yapılandırmayı gündeme aldı.
Bursa merkezli enerji şirketi BİS ENERJİ de KAP’a yaptığı duyuruda şirket bünyesindeki enerji santralinin yeniden faaliyete geçmesi amacıyla kreditör bankalar, kamu kuruluşları ve tahvil yatırımcılarıyla borçların yeniden yapılandırılması için olumlu görüşmeler yapıldığını, çalışmalarda son aşamaya gelindiğini duyurdu.
Şirket bu yüzden kupon ödemesini geciktirmek zorunda kaldığını belirtti.
GAMA HOLDİNG’İN BORCU 1 MİLYAR DOLAR
İnşaat, müteahhitlik ve enerji alanlarında faaliyet gösteren GAMA Holding de borcunu yeniden yapılandırmak için bankalarla masaya oturduğu söylenen şirketlerden.
Bloomberg’in haberine göre şirket, bankalara olan yaklaşık 1 milyar dolarlık kredisinin yapılandırması için görüşüyor.
Haberde Ankara merkezli holdingin çoğunluğu Türk olmak üzere bankalarla yaptığı görüşmelerde şirketin en büyük birimi olan Gama Enerji’yi ayrı tuttuğu, Gama Enerji’nin 2013 yılında enerji santrali inşa etmek için aldığı 500 milyon dolar krediyi ayrıca müzakere ettiği belirtildi.
GALATASARAY 129 MİLYON DOLAR BORCU YAPILANDIRDI
Borç yapılandırmaları konusu spor kulüplerine kadar genişledi. Borçlarını yapılandıran spor kulüplerinden biri de Galatasaray oldu. Halka açık olan Galatasaray’ın Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptığı açıklamada Denizbank ile yapılan anlaşma sonucunda 129 milyon dolar borcun yeniden yapılandırıldığı belirtildi.
Borç yapılandırma sürecine giren şirketlerden biri de Derindere Otomotiv AŞ. Derindere Turizm Otomotiv Sanayi ve Ticaret AŞ 31 Ağustos 2018 tarihli 50 milyon TL tutarında bono ödemesini yapmadı. Şirketten Kamu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yazılı açıklama yapılan açıklamada ekonomik gelişmelerin nakit akışını bozduğu iddia edildi ve bu yüzden bono itfasının vadesinde yapılmadığı kaydedildi.
YENİDEN YAPILANDIRMA NEDİR?
Merkez Bankası’nın açıklamasına göre;
Bir finansal piyasa altyapısı kuruluşun, katılımcı temerrüdü veya (iş, operasyonel veya diğer yapısal zayıflıklar gibi) diğer nedenlerle ortaya çıkan ve normal mekanizmaların kullanılmasına rağmen çözülememiş olan herhangi bir karşılanmamış kayıp, likidite sıkışıklığı veya sermaye yetersizliği probleminin çözülmesi amacıyla, bağlı olduğu ilgili mevzuat, kendi iç kural ve prosedürleri ve sözleşmeye bağlı yükümlülükleri ile uyumlu olarak, önceden oluşturulmuş ancak tükenmiş olan finansal kaynakların ikmal edilmesi ve çeşitli likidite düzenlemelerini de içeren tüm faaliyetlere yeniden yapılandırma deniliyor.
