Türkiye’nin Nazi yönetiminden aldığı zehirli gazların imzalı belgeleriyle ortaya çıkmasının ardından konu sosyalist partili vekillerce Angela Merkel’e sordu..
BOLD – Federal Meclis’teki Sol Parti grubu Merkel hükümetine, Almanya yapımı gazları ve 1937 yılında satılan Heinkel He111 tipi savaş uçaklarını sordu: “Gün yüzüne yeni çıkan belgeler hakkında neler biliyorsunuz?”
Dersim Gazetesi’nden Hüsnü Gürbey ve Mahsuni Gül geçtiğimiz Mayıs ayında Nazi Almanyası’ndan zehirli gaz alındığına ilişkin Mustafa Kemal imzalı belgelere ulaşmışlardı.
Yıllar sonra ortaya çıkan belgelere göre dönemin Türk hükümeti, 1933-1945 yılları arasında hüküm süren Nazi rejiminden 20 ton Chloracetophenon ve İperit vs. gazları ve bu gazları bombalara koymaya yarayacak otomatik tesisatlar aldı.
Belgeler, Mustafa Kemal’in 7 Ağustos 1937 tarihli imzasını taşıyordu. Atatürk sözkonusu gazların isimlerinin yeraldığı belgede satın almaya onay veriyordu. Ayrıca Ankara hükümetinin ilgili bakanlıkların imzası taşıyan belgeler, Türk devleti gazları kullanmak için de ABD’den 1937 yılında Marten modeli savaş uçaklarının tahsis edildiğini gösteriyordu.
KONU MERKEL’E SORULDU
Sol Partili vekiller Ulla Jelpke, Dr. André Hahn, Gökay Akbulut, Christine Buchholz, Heike Hänsel, Andrej Hunko, Amira Mohamed Ali, Niema Movassat, Dr. Alexander S. Neu, Petra Pau, Martina Renner, Kersten Steinke, Friedrich Straetmanns, Dr. Kirsten Tackmann’ın girişimiyle konuya ilişkin hazırlanan bir soru önergesi meclise verildi.
Angela Merkel’in başbakanlığındaki Federal Hükümet’in yanıtlaması talebiyle sunulan önergede vekiller, Alman yapımı gazlara ilişkin ayrıntılı sorular yönelttiler. 1 Temmuz 2019 tarihli soru önergesinde vekiller “Federal hükümetin belgeler hakkında hangi bilgilere sahip?” sorusuna ayrıntılı şekilde cevap verilmesini talep ettiler.
Gazların binlerce Alevi’nin 1937-1938 arasında hayatını kaybettiği Dersim Katliamı’nda kullanıldığı iddia ediliyordu.
Vekiller soru önergesinde olayda Almanya’nın sorumluluğuna dikkat çekti. “Belgeler Federal Hükümet’e Dersim’deki katliama ilişkin tarihi ve siyasi bir çalışmanın yapılması sorumluluğu veriyor” görüşünün dile getirildiği soru önergesinde Sol Parti grubu ayrıca zehirli gazların hangi Alman firmasından üretildiğini, ihracat onayının dönemin rejimi tarafından verilip verilmediği sorusuna da yanıt verilmisini talep ettiler.
MERKEL “TÜRKİYE’NİN SINIRLARI” UYARISI YAPMIŞTI
Geçtiğimiz Nisan ayında Sol Partili vekiller Ulla Jelpke, Gökay Akbulut ve Dr. André Hahn’ın öncülüğünde hazırlanan bir başka sonu önergesinde ise Dersim katliamına ilişkin Almanya’nın bilgisi ve tavrı sorulmuştu. Merkel hükümeti o dönem “Kurbanların acılarını biliyor ve üzüntülerimizi paylaşıyoruz. Fakat o dönem yaşananlara ilişkin siyasi ve tarihi çalışma Türkiye sınırları içinde gerçekleşmeli” yanıtını vermişti.
DERSİM KATLİAMI
Dersim İsyanı veya Dersim Katliamı, Dersim’de 1937-38 yıllarında merkezi Türk hükûmetiyle yerli Dersim aşiretleri arasındaki anlaşmazlıklar sonucu yaşanan olaylara verilen isim. Dersim’de aşiretlerin isyanı sonucunda mutlak devlet hakimiyetini sağlamak için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından aşiretler üzerine harekât düzenlendi. Harekât neticesinde, kimi kaynaklara göre bölgede yaşayan 13.160 kişi ile 110 asker öldü ve 12.000’e yakın insan zorunlu göçe tabi tutuldu.