AB Dış Politika Şefi Federica Mogherini, Tahran’la imzalanan nükleer anlaşmanın tarafı Fransa, İngiltere ve Almanya’yla ortak açıklama yaptı. İran’ın yükümlülüklerine sadık kalması istendi.
BOLD – AB Dış Politika Şefi Federica Mogherini, Brüksel’de bir araya geldiği Almanya, Fransa ve İngiltere Dışişleri bakanları ile yaptığı ortak açıklamada İran’a 2015 tarihli nükleer anlaşmaya bağlı kalması çağrısı yaptılar.
AB ve 3 ülke, Birleşmiş Milletler tarafından yeniden uygulanabilecek yaptırımların önüne geçmek amacıyla bir çözüm mekanizması oluşturmayı değerlendireceklerini kaydetti.
Açıklamada İran, düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyum stoklarına ilişkin azami sınırı aşan ve azami zenginleştirme sınırlarını geçen adımları da dahil olmak üzere, nükleer anlaşmaya aykırı adımlarını geri almaya çağrıldı.
İŞ BİRLİĞİ ÇAĞRISI
Üç ülkenin ortak açıklamasında İran’a son eylemlerinin Avrupa ülkelerinin bölgedeki gerilimi azaltma yönündeki çalışmalarını tehlikeye atığı uyarısı yapıldı.
Mogherini ve 3 Avrupa ülkesi, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) denetçilerinden birinin Ekim ayında gözaltına alınması ve bir süre ülkeden çıkmasına izin verilmemesini hatırlatarak İran’a UAEA ile tam işbirliği yapması çağrısında da bulundu.
İran kısa süreliğine UAEK denetçilerinden birini gözaltına almış ve seyahat belgelerine de el koymuştu. Bu uluslararası nükleer anlaşmanın imzalandığı 2015 yılından bu yana ilk kez olmuştu.
FERDA NÜKLEER TESİSİNDEKİ FAALİYETLER
Açıklamada İran’ın Ferda nükleer tesisinde uranyum zenginleştirmeye yeniden başlamasından duyulan kaygı da dile getirildi ve bu hamlenin anlaşmaya uygun olmadığı belirtildi.
İran’ın uluslararası nükleer anlaşmayla gelen yükümlülüklerini yerine getirmesini denetleyen BM’ye bağlı UAEK Pazartesi günü yayımladığı bir raporda İran’ın Ferda yeraltı nükleer tesisinde uranyum zenginleştirmeye başladığını ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini hızla yaygınlaştırdığını doğrulamıştı.
UAEA, konuya ilişkin hazırladığı 3 aylık raporda Tahran’ın ayrıca zenginleştirilmiş uranyum stoklarını büyütmeye devam ettiğini de kaydetti.
İRAN-ABD NÜKLEER KRİZİ
İran, Amerika Birleşik Devletleri’nin geçtiğimiz yıl 2015 İran Nükleer Anlaşması’ndan çekilmesinin ardından anlaşmanın yükümlülüklerini kademeli olarak terk ediyor. Tahran, Washington’ın İran’a yönelik yaptırımlarını geri çekmesi durumunda bu ihlallerden hızla geri dönebileceğini söylüyor.
Anlaşmadan çekilmeyen Avrupa ülkeleri ise nükleer anlaşmasının kurtarılması gerektiğini düşünüyor ve ABD’nin yaptırımlarını desteklemiyor. Ancak Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, pazartesi günü yaptığı açıklamalarda, İran’a yönelik uluslararası yaptırımların tekrar gündeme gelebileceği mesajı verdi.
GİZLİ DEPODA URANYUM İZLERİ
Bu arada Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu denetçileri, İran’da daha önce kendilerine bildirilmeyen bir noktada el yapımı uranyum parçacıklarına rastladıklarını açıkladı.
UAEK bu açıklamayla ilk kez ABD ve İsrail’in İran’ın nükleer programına ilişkin gündeme getirdiği iddiaları hazırladığı bir raporda kabul etmiş oldu.
UAEK, üye ülkelere dağıtılan ve Associated Press (AP) haber ajansının ele geçirdiği raporda söz konusu tesisin ismini vermedi.
İsrail ve ABD ise bu tesisin Tahran’ın hemen dışında olduğunu belirtiyor. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu bu tesis için “gizli atom bombası deposu” ifadesini kullanmıştı.