İBB’nin aldığı Fatih portresi ile ilgili siyasiler arasında başlayan ‘israf’ tartışması sona ererken, bu sefer de tarihçilerin ‘tablodaki kim’ tartışması başladı.
BOLD – İstanbul Büyükşehir Belediyesinin, Londra’daki müzayedede satın alıp İstanbul’a getirdiği, Rönesans döneminin ünlü İtalyan ressamı Bellini’ye ait olduğu sanılan Fatih Sultan Mehmet tablosuyla ilgili tartışmalar bitmiyor.
ÖNCE SİYASİLER TARTIŞTI
Müzayedede 770 bin sterline alınan tablo ile ilgili, iktidar yanlısı yazar ve siyasiler, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu israfla suçlamıştı. İBB Sözcüsü Murat Ongun, dün akşam katıldığı televizyon programında, iddialara cevap vermişti.
ORTAYLI CEM SULTAN DEDİ
Tablo yeni bir tartışma başlattı. Ünlü tarihçiler, Prof Dr. İlber Ortaylı ile Murat Bardakçı tabloda yer alan diğer şahsiyetle ilgili görüş ayrılığına düştü. Ortaylı, tablodaki tarihi şahsiyetin Fatih’in oğlu Cem Sultan olduğunu iddia ederken Bardakçı, bunun mümkün olmadığını öne sürdü.
Bardakçı, Cem Sultan’ın babası ile birlikte aynı tablo için poz vermesinin doğu kültürüne aykırı olduğunu belirttiği yazsısında şunları kaydetti, ”Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu tabloyu satın aldıklarının haberini gerçi ‘…Fatih Sultan Mehmed Han’ın günümüze kadar gelebilmiş üç orijinal portresinden biri olan, İtalyan ressam Gentile Bellini’nin atölyesinden 15. yüzyılda çıktığı tahmin edilen…’ şeklinde temkinli bir dille verdi. Ama bu açıklamanın ardından iş döndü, dolaştı, bambaşka bir şekle büründü, satın alınan eserden ‘İtalyan ressam Bellini’nın Fatih Sultan Mehmed ile oğlu Cem Sultan’ı bir arada gösteren tablosu’ diye bahsedilir oldu ve hâtâlar böyle devam ettiği takdirde şehir efsanesi hâline gelip hafızalara bu şekilde yerleşecek ve işin esasını anlatabilmek artık mümkün olmayacak!”
KESİN BİLİNSE YÜZ MİLYONLARCA POUND EDER
Tablonun Gentile Bellini’ye ait olduğunun kesin olmadığını dile getiren Bardakçı, ”Kurulan bağlantılar sadece söylentilerden ibarettir. Kaldı ki, Bellini gibi tablolarının birçoğu asırlar önce bir yangında yok olan ve şu anda elde az sayıda eseri bulunan Rönesans döneminin önemli ressamına aidiyeti kesin şekilde bilinen bir tabloya birkaç yüz bin pound değer biçilmesi mümkün değildir; Bellini’ye ait bir eser milyonlarca, hattâ yüz milyonlarca pounda satılır” ifadelerini kullandı.
PROTOKOLE AYKIRI
Tablodaki diğer şahsiyetle ilgili iddialara da değinen Bardakçı, ”Tabloda Fatih Sultan Mehmet ile beraber resmedilen gencin kimliği bilinmemektedir, bu konuda yapılan yorumlar, hattâ gencin Fatih’in en sevdiği oğlu Cem Sultan olduğu yolundaki açıklamaların temeli yoktur. Bellini’nin İstanbul’a gelişi sırasında Cem payitahtta değildi, hükümdar babanın oğlu ile resmedilmesi Şark gelenek ve protokollerine aykırı. Fatih’in üç oğlu vardır; oğullarından Mustafa, Bellini’nin 1479’da İstanbul’a gelmesinden önce vefat etmiştir. Hükümdarın o sırada 32 yaşında olan büyük oğlu Bayezid babasının yanında değil, Amasya’dadır; üçüncü oğlu olan Cem de o tarihte Konya’dadır” diye konuştu
ÖRFE EDEBE MUGAYİRDİR
‘Padişahın oğlu bile olsa bir başkası ile aynı boyda resmedilmesi örfe ve edebe mugayirdir’ diyen Bardakçı,”Cem Sultan, Bellini’nin İstanbul’da bulunduğu günlerde payitahta gelmiş ve Bellini ile tesadüfen de karşılaşsa bile, bu şekilde, yani babası ile ve onunla aynı boyda beraberce resmedilmesine imkân yoktur! Zaten, tablo hakkında daha önce yapılan çalışmalarda da kimliği meçhul gence tabloda Fatih ile aynı seviyede yer verilmesinin eserin sarayın dışında, hayalî şekilde yapıldığını gösterdiği vurgulanmıştır” dedi.
SELFİ PEŞİNDE KOŞAN İŞ ADAMINA BENZETTİ
Tabloyu mezata koyan Christie müzayede şirketinin bile eserin tanıtımı için yayınladığı katalogda Cem Sultan’dan bahsetmediğini söyleyen Bardakçı, gizemli şahsiyetin kim olabileceğine dair şu ifadeleri kullandı, ”Devlet büyüklerinin yanına yaklaşıp selfie çekebilmek için takla üstüne takla atan bazı iş adamları var ya, işte onlar gibi biri…”