ABD’de Watergate Skandalı’nı ortaya çıkaran gazeteci Carl Bernstein, Trump’ın devlet başkanlarıyla yaptığı telefon görüşmelerini açıkladı. Merkel’e ‘aptal’ diyen Trump’ın en fazla görüştüğü liderin Erdoğan olduğu belirtildi.
BOLD – ABD Başkanı Donald Trump’ın yabancı ülke liderleriyle telefon görüşmeleri CNN’e sızdırıldı. Haberde Trump’ın Amerikan çıkarlarını tehlikeye attığı belirtildi. ABD’de Watergate skandalını ortaya çıkararak başkan Richard Nixon’ın istifasına yol açan gazetecilerden Carl Bernstein’in imzasını taşıyan haber, Beyaz Saray yetkililerine ve istihbarat görevlilerine dayandırıldı. Haberde Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanları H.R. McMaster ve John Bolton’ın, eski savunma bakanı James Mattis ile eski Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın, Beyaz Saray Genel Sekreteri John Kelly’nin ve istihbarat yetkililerinin, ‘başkanın yabancı liderlerle görüşmelerinde hayal dünyasında yaşadığını düşündükleri’ kaydedildi.
EN ÇOK GÖRÜŞTÜĞÜ İKİ LİDERDEN BİRİ
Sızan görüşmeler arasında Trump’ın AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la görüşmelerine de yer verildi. CNN’e konuşan kaynaklar, Erdoğan’ın Trump’ın en çok görüştüğü iki liderden biri olduğunu, Erdoğan’ın Beyaz Saray’ı bazen haftada en az iki kere aradığını ve Trump’ın emriyle, doğrudan Başkan’a bağlandığını anlattı.
Haberde, “Erdoğan Başkan’a ne zaman doğrudan ulaşacağını bilmekte öyle uzmanlaşmıştı ki, bazı Beyaz Saray yetkilileri, Washington’daki Türk güvenlik servislerinin ne zaman müsait olacağı konusunda Erdoğan’a bilgi vermek için Trump’ın programını ve nerede olduğuna dair bilgileri kullandığına inanıyordu” denildi. İddiaya göre, Erdoğan Trump’ı birçok kez golf oynarken aradı; ABD Başkanı oyunu bırakıp uzun uzun telefonda konuştu.
CNN’in haberinde, Trump’ın Erdoğan’la konuşmaları iki açıdan sert bir şekilde eleştiriliyor. Kanalın kaynaklarından ikisi, Erdoğan’ın Trump’a ulaşmak için Ulusal Güvenlik Konseyi protokollerini ve prosedürlerini baypas ettiğini, bu durumun ulusal güvenlik yetkililerini endişelendirdiğini anlattı. Bununla birlikte, önceden haberi verilmeyen bu telefon görüşmelerinin kayıtlarının eş zamanlı not alma uzmanları tarafından tutulduğu, sesi deşifre edebilen bilgisayarların da konuşmaların arşivlenebilmesi için sonradan kullanıldığı belirtildi.
TRUMP DÜKKANI SATTI
CNN’e konuşan yetkililerin Trump-Erdoğan görüşmelerine dair ikinci eleştirisiyse, ABD Başkanı’nın genellikle hazırlıksız yakalandığı be özellikle Suriye konusunda Amerikan çıkarları açısından çok fazla taviz verdiği yönünde oldu. Kaynaklar Trump’ın “Suriye ihtilafı ve genel olarak Ortadoğu hakkında pek bilgili olmadığını, sık sık hazırlıksız yakalandığını, Erdoğan’la nüanslı bir politika tartışmasına eşit koşullarda girecek bilgiye sahip olmadığını” söyledi. Bir kaynak, “Erdoğan onu iflasa sürükledi” diye konuştu. Haberde, ABD’nin Suriye’den çekilme kararının doğrudan bu konuşmaların bir sonucu olduğu belirtildi. CNN’in kaynakları, Trump’ın Suriye’den çekilme kararının hem Türkiye’nin hem Rusya’nın işine geldiğini belirterek, “Dükkanı sattı” ifadelerini kullandı.
CNN’in üst düzey kaynaklarından biri, eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton’ın kitabında yer alan Halkbank iddialarını pekiştirecek kayıtların bulunduğunu da öne sürdü. Bolton Trump’ın Erdoğan’a ABD’deki Halkbank davasının savcılarını değiştirme vaadinde bulunduğunu iddia etmişken, CNN’in kaynağı da bu konunun ikili telefon görüşmelerinde birden fazla defa gündeme geldiğini söyledi. Trump’ın, serbest ticaret anlaşması talebi ve rahip Andrew Brunson’la ilgili kriz nedeniyle Erdoğan’a zaman zaman öfkelendiği de iddia edildi.
MACRON HİÇBİR SONUÇ ALAMADI
Haberde Trump’ın Erdoğan’dan sonra en çok konuştuğu liderin Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron olduğu ancak Macron’un sıklıkla çevre ve güvenlik konularında Trump’a politika değişikliği önerip hiçbir sonuç alamadığı belirtildi. Buna göre Trump, çeşitli talepleri, NATO harcamaları ile ilgili tezleri veya liberal göç politikaları gibi konularda Macron’u azarladı.
HİÇBİR ZAMAN HAZIRLIKLI DEĞİL
CNN, Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin İle görüşmelerinin ayrıntılarını da paylaştı. Trump’ın Putin’le görüşmelerindeyse hiçbir zaman hazırlıklı olmadığı, Rus liderin bu nedenle kendisini kullandığı belirtildi. Kaynaklara göre Trump Putin’le konuşmalarında selefi Barack Obama’yı kast ederek sık sık kendisinin ‘önceki embesillerden ne kadar daha güçlü ve akıllı olduğunu’ anlattı. CNN’in kaynakları ise Putin’i bir satranç ustasına, Trump’ı ise sıradan bir dama oyuncusuna benzeterek, “Putin onu alt ediveriyor” dedi. Bir kaynak, “Putin Batı’yı istikrarsızlaştırırken, ABD Başkanı orada oturup kendisini Putin’in saygı göstereceği bir iş insanı ve sert adam olarak konumlandırmakla meşgul oluyor” diye konuştu.
Trump’ın Putin’le bazı görüşmelerinde Rus liderin beğenisini kazanmak ve onayını almak için çaba sarf ettiği, bu durumun ulusal güvenlik yetkililerini şaşkınlık içinde bıraktığı da öne sürüldü. Bir kaynak, “Soğuk Savaş’ta güçlükle kazanılan avantajı kaybetti” dedi.
KADIN LİDERLERİ SADİSTÇE KÜÇÜMSÜYOR
CNN’in haberinde, Trump’ın Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İngiltere’nin eski başbakanı Theresa May ile görüşmelerinin ayrıntılarına da yer veriliyor. Kaynaklardan biri, Trump’ın iki kadın lideri de ‘neredeyse sadistçe’ bir tavırla aşağılayıp küçümsediğini söyledi: “Angela Merkel’e söylediği bazı şeyler gerçekten inanılmazdı. Ona ‘Aptal’ dedi ve Rusların cebine girmekle suçladı. Kendisinden zayıf gördükleriyle yaptığı telefon görüşmelerinde en sert şekilde davranıyor; en sert davranması gerekenlere de en zayıf tavrı gösteriyor.”
CNN’in Merkel’le görüşmeleri sorduğu bir Alman yetkiliyse, “Konuşmalar o kadar sıra dışıydı ki içeriklerinin gizli kalması için Berlin’de özel önlemler alındı” dedi. Alman yetkili, Trump’ın Merkel’e yönelik tavrını ‘çok saldırgan’ diye niteledi; gizlilik adına bu ikili görüşmelerin içeriğinden haberdar olan Alman yetkililerin sayısının azaltıldığını söyleyerek “Çünkü bu görüşmeler gerçekten çok sorunlu” diye konuştu.
Merkel’in ise Trump’ın sözlerine genelikle somut gerçeklere atıfta bulunarak yanıt verdiği, yüz yüze görüşmelerde de telefonda da sakin kaldığı belirtildi. Haberde, Trump’ın Theresa May ile görüşmelerindeki tavrı için de ‘aşağılayıcı ve zorba’ nitelemesi yapıldı. May’in ise Merkel kadar sakin davranamadığı aktarıldı.
Habere göre, Trump Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve Kuzey Kore lideri Kim Jong Un gibi liderlerle görüşmelerindeyse sürekli kendisini övüp servetinden ve başarılarından söz etti.