Dünya 2021’e barış umuduyla girerken, Ortadoğu’da çatışmaların artacağı sinyalini veren gelişmeler dikkat çekiyor. 2019’un son günlerinde Suriye ve Yemen ağır bombalı saldırılarla sarsıldı. ABD, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Mısır’a 4 milyar dolarlık silah sattı. İsrail ise, Fas’la anlaşma imzaladı.
BOLD – Ortadoğu’daki gelişmeler 2021 yılında da pek çok ülkede gerginlik ve çatışmaların yaşanacağını gösteriyor. ABD’de 20 Ocak’ta başkanlık koltuğuna oturacak Joe Biden dönemi öncesi Ortadoğu’da Washington’ın çıkarlarını koruyan aktörlerin istikrasızlığı devam ediyor. Washington ve Moskova arasında Suriye üzerindeki güçler kavgasının bu yıl da bölgede sürmesi bekleniyor.
Birgün’ün analizine göre, İsrail normalleşme anlaşması gereği Fas’la ticaret görüşmelerini son aşamaya getirirken, iç politikada ise koalisyon hükümeti dağılma noktasına geldi. ABD’nin iki gün önce yeniden silahlandırma kararı aldığı Suudi Arabistan ise yıllardır bombaladığı Yemen üzerinde istediği hâkimiyeti kuramadı.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin de desteklediği yeni Yemen hükümeti üyeleri Aden Havalimanı’nda uğradığı ağır bombalı saldırının ardından üst düzey gerilim yaşanıyor. Afrika ülkesi Libya’da ise farklı ülkelerin desteklediği gruplar arasında inişli çıkışlı ilişkiler devam ediyor. Suriye ise silahlı gruplar arasındaki çarpışmalarla ve 28 Suriye askerinin Deyrezzor’da hayatını kaybettiği otobüs saldırısıyla sarsılıyor. Çatışmalar ve anlaşmaların bulunduğu bölgeyi, öngörülmesi zor bir yıl daha bekliyor.
İSRAİL VE BATI SAHRA
Ortadoğu’daki bazı ülkelerde çatışmalar sürerken, İsrail ile Fas arasında yatırım ve finansman alanında ilk ekonomik anlaşma 29 Aralık’ta imzalandı. İki ülke arasındaki ticaret hacminin yıllık 500 milyon dolara çıkarılmasının planlandığı anlaşma, bölgede Fas hükümetiyle Batı Sahra’nın bağımsızlığını destekleyen Polisario Cephesi arasında yeni gerginliğe neden oldu. ABD’nin Fas yönetiminin Batı Sahra’daki egemenlik iddiasını tanımasını reddeden Polisario Cephesi, İsrail’le anlaşmanın ülke içindeki dinamikleri etkileyeceğini savunuyor. Tel Aviv’in Rabat’la yakınlaşmasının hangi sonuçları doğuracağı henüz bilinmiyor. İsrail’de ise Başbakan Binyamin Netanyahu ile Mavi Beyaz ittifakı lideri Benny Gantz’ın koalisyon hükümeti dağılmakla karşı karşıya. Mart ayında erken seçime gitmeye hazırlanan İsrail’de anketlere göre Netanyahu’ya olan destek düşüyor. İsrail’de yeni hükümet kurma girişimi ve normalleşme planlarının Joe Biden döneminde de devam edip etmeyeceği yeni yılın bir numaralı gündemi olmaya devam edecek.
SUUDİ ARABİSTAN-YEMEN KAVGASI
Washington ise yılın son günlerinde Ortadoğu’da ilişkiler kurduğu ülkelere rekorluk silah satışını onayladı. ABD Dışişleri Bakanlığı, Kuveyt’e 4 milyar 400 milyon dolar değerinde saldırı helikopteri, Suudi Arabistan’a 290 milyon dolar değerinde füze mühimmatı, Mısır’a cumhurbaşkanlığı uçağı için 169.6 milyon dolar değerinde kızılötesi karşı koyma sistemleri satışına onay verdi. Askeri satışların en büyük payına sahip Suudi Arabistan’ın ise yeni yıla girerken birincil gündemi komşu ülke Yemen oldu. 2015’ten bu yana Husilere karşı ülkeyi bombardıman altında tutan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin desteklediği Güney Geçiş Konseyi üyeleriyle geçen hafta ortak hükümet kurulmasını sağlayan Suudiler, Yemen’in yeni hükümet üyelerine Aden Havalimanı’nda yapılan ağır bombalı saldırı sonrası tedirginlik yaşıyor. Suudi Arabistan’dan Yemen’e dönen kabine üyelerinin zarar görmediği aralarında havalimanı çalışanlarının da olduğu 22 kişinin hayatını kaybettiği saldırıyı Husiler üstlenmezken söz konusu saldırı bölgedeki gerilimi artırdı. İsrail’in geçen hafta peş peşe hava saldırıları düzenlediği Suriye’de ise kuzeyinde Türkiye destekli gruplarla SDG güçleri arasında çatışmalar yaşanıyor. Suriye ordusu birliklerine önceki gün yapılan bombalı saldırıda ise çok sayıda rejim askeri hayatını kaybetti. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne (SOHR) göre, Deyrezzor kentinde IŞİD’in otobüse düzenlediği saldırıda 28 asker hayatını kaybederken saldırıyı henüz üstlenen olmadı. Şam, aynı zamanda 2021’e genel seçimler ve yeni anayasa hazırlıklarıyla girerken ülkede ağırlığı olan ABD ve Rusya’nın bu yıl da bölgesel çıkarlarının karşı karşıya gelmesi bekleniyor.
LİBYA’DA GÜÇLER KAVGASI SÜRÜYOR
Afrika ülkesi Libya’da ise Rusya ve Mısır’ın desteklediği General Halife Hafter’e bağlı Tobruk Temsilciler Meclisi ise Türkiye’nin desteklediği Müslüman Kardeşler’e yakınlığıyla bilinen Fayiz es-Serrac’e bağlı Trablus güçleri arasındaki çatışmalar ile tarafların uzlaştırılmaya çalışıldığı bir yıl geride kaldı. Türkiye’nin Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın hafta başında Trablus’a yaptığı ziyaretin ardından Mısır’dan üst düzey bir heyet de kente çıkarma yaptı. 2014’ten bu yana ilk kez Trablus’a heyet gönderen Mısır’ın Türkiye’nin hamlesini karşılıksız bırakmaması sonucu iki ülke arasındaki gerilimin bu yıl da Libya üzerinden devam edeceği belirtiliyor. Libya’nın çatışmalara ara veren taraflarının ise 2021’de de BM gözetiminde görüşmelere devam etmesi bekleniyor.
https://boldmedya.com/2021/01/01/dunya-saglik-orgutunden-biontech-asisina-acil-kullanim-onayi/