Sosyal güvenlik numaralarının karşısına düşülen “kod numaraları” ile ölüme terk edilmiş Türkiye Cumhuriyeti’nin vatandaşları… ‘KHK’lı ya da ölüme terk edilen sakıncalı vatandaşlar…
BOLD – KHK’lıların sosyal güvenlik numaralarının karşısına, tüm işverenler ve kurumların tanıması için kod numaraları yazıyor. Devlette işe alınmaları yasak, pasaport hakları yok, bankalar kredi vermiyor hatta hesap açmıyorlar, özel sektörde iş bulmaları ise çok zor. Çoğu üniversite mezunu olan bu kişilerin binlercesi ise cezaevinde…
Türkiye’de tartışmalı 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ardından ilan edilen Olağanüstü Hal sonrası peş peşe Kanun Hükmünde Kararnameler çıkartıldı. Bunların kısaltmasına KHK deniyor.
Bu KHK’lar yani geçici yasalarla 150 bin civarı kamu çalışanının görevine son verildi. Bu kişilerin büyük çoğunluğu Gülen Hareketi mensuplarıydı. Bir kısmı ise Kürtler ve solculardan oluşuyor.
Hükumet on binlerce insanı işten atmayı Berlin Duvarı’nın yıkılışı sonrası yapılanlarla savunuyor. Cumhurbaşkanı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Birleşmeden sonra Doğu Almanya’daki 500 bin kamu çalışanının işine son verildi.” sözleriyle Erdoğan Hükumeti’nin yaptıklarını savunuyor. Ancak Almanya’da bu kişilere tazminat ödendi ve sosyal devlet haklarından yararlanmaları sağlandı.
Türkiye’de ise “yeşil kart” olarak adlandırılan sağlık güvencesi ve sosyal yardım kartı KHK’lılara verilmiyor. İşten çıkartılan 150 bin KHK’lıya tazminat da ödenmedi.
BANKADAN PARA ÇEKMEK SORUN
KHK’li öğretmen Suzan Uzpak’a kardeşi yurt dışından para gönderdi. Vakıfbank üzerinden yapılan havaleyi banka görevlisi ödeyemeyeceğini söyledi. Nedenini soran Uzpak’a KHK’yle ihraç edilmesinden kaynaklı olduğu söylendi. Gişe görevlisi sistemin “Yasaklı” uyarısı verdiğini belirterek, “Daha önceden de benzeri olaylar yaşandı. KHK’lilere ödeme yapılamıyor” dedi.
(Suzan Apak)
Başka bir KHK’lı ise Garanti Bankası’nın kendisine hesap açmamak için direndiğini Twitter’dan duyurdu. Kamuoyu baskısı üzerine Garanti Bankası hesap açmak zorunda kaldı. Ancak gönderdiği yazıda, “Sadece hesap açıyoruz, kredi kullanma, EFT ve havale yapma, internet bankacılığını kullanma hakkınız yok” diye belirtti. Garanti Bankası İspanyol BBVA’ya ait. Avrupa Birliği üyesi bir ülkenin bankasının Türkiye’deki bu uygulamayı Avrupa’da yapıp yapmadığı tartışma konusu oldu.
SİGORTA PARASINI ÖDEMEDİ
KHK’lı H.B’nin yaşadığı ise daha çarpıcıydı. Eşi aracıyla kaza yaptı. Doğa Sigorta, aracın bir KHK’lıya ait olduğunu gerekçe göstererek 20 bin lira değerindeki hasarı ödemedi.
KHK’lılara Banka ve Sigorta kurumlarının bu uygulamaları Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’na dayanıyor. Türkiye’deki finans sektörünü düzenleyen Kurul’un, KHK’lılara kredi verilmemesi yönünde bankalara gönderdiği resmi bir yazı ve kara liste var.
YOKSULLUK KARTI VERİLMİYOR
KHK’lıların çoğunluğunu öğretmenler oluşturuyor tamamına yakını ise üniversite mezunu ve iyi eğitimli insanlar. Ancak sosyal güvenlik kayıtlarına düşen “KHK” kodu nedeniyle iş bulamıyorlar. Öğretmen Cemil Özen de bunlardan biri. Üç yıldır aç bırakıldıklarını söylüyor. Yeşil Kart olarak bilinen ve Türkiye’de en fakir grubun alabildiği kart için yaptığı başvuru KHK’lı olduğu için reddedilmiş. Özen, “Ülkemizdeki mülteciler sağlık imkanlarından yararlanırken bizler kendi ülkemizde sağlık hizmetlerinden faydalanamıyoruz.” diyor.
PASAPORT VERİLMİYOR
Türkiye’de sosyal ölüme mahkum edilen KHK’lıların yurt dışına çıkmaları da yasak. Ülke dışında iş bulabilecek çoğu nitelikli bu kişilerden biri olan Seher Kılıç, yaşadıklarını şöyle anlatıyor “Üç buçuk yıldır pasaport alamıyorum. Dilekçeyle neden pasaport alamadığımı sordum. Kimlik numaramın yanında ‘sakıncalıdır pasaport verilmez’ şerhi olduğunu bildirdiler. Kredi kartlarım iptal oldu; yenisini alamıyoruz. Yurt dışında yaşayan ailemin adıma gönderdiği parayı almakta sorunlar yaşıyorum” dedi.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nden ihraç edilen Mehmet Alkan aynı zamanda Hukuk Fakültesi mezunu. Ancak avukatlık belgesi iptal edildiği için çalışamıyor: “KHK’lı demek medeni ölü demek. Hiçbir hakkınız yok.”
KHK’yla kapatılan Özgür Gündem gazetesinin geçici editörü Ayşe Düzkan ise kendisine uluslararası bir banka olan HSCB’nin yaptıklarını şöyle anlatıyor: “HSCB hapisten çıktıktan sonra benimle çalışmak istemediğini bildirdi. Arayarak falan da değil. Bir gün bankamatikten para çekemedim, bankayı aradım, hesaplarımı bloke ettiklerini öğrendim. Şubeden paramı aldım, kartlarım iptal edildi”
ÖZEL ŞİRKETLERDE İŞ BULAMIYORLAR
Doktor, öğretmen, polis, mühendis gibi meslek sahibi on binlerce KHK’lının özel sektörde iş bulamama nedeni sosyal güvenlik numaralarının karşısına girilen “sakıncalı” kodu. Kamudan atılanlara farklı kod, çalıştığı okul ya da gazete KHK’yla kapatılanlara ise ayrı kod veriliyor.
Örneğin sosyal güvenlik numarasının karşısına “36” yazan kişiler, iş başvurusu yaptıklarında işveren bu kodu görüyor. Hükumetin ya da vergi memurlarının şiddetini çekmek istemeyen işverenler bu sebeple KHK’lıları işe almıyor.
Türkiye’nin iyi eğitimli on binlerce vatandaşı, yasaklar nedeniyle ne yurt dışına çıkabiliyor ne de Türkiye’de iş bulabiliyorlar. Sosyal ölüme maruz bırakılan KHK’lılardan bazıları kaçak yollarla Türkiye’den Yunanistan’a çıkmak isterken hayatını kaybetti.
İngilizce öğretmeni Uğur Abdurrezzak ve Türkçe öğretmeni eşi Ayşe Abdurezzak bunlardan biriydi. İkisi de Gülen Hareketi’yle ilişkili oldukları KHK’yla işten atıldılar. 11 ve 3 yaşında iki çocuklarıyla birlikte Meriç nehri üzerinden Yunanistan’a geçmeye çalışırken botları alabora oldu. Bütün aile yok oldu.
KHK’lılar Türkiye’de kurdukları bir Youtube kanalı (KHKTV) üzerinden seslerini duyurmaya çalışıyorlar. Çeşitli illerde kurdukları KHK Platformları ise sürekli hükumetin baskısı altında ve yapmak istedikleri toplantılar sürekli olarak yasaklanıyor.