ABD Başkanı Donald Trump’ın ‘yüzyılın anlaşması’ olarak nitelediği Orta Doğu Barış Planı’na sert tepkilerin yanı sıra itidalli yaklaşımlar da geldi. Türkiye plan için “Ölü doğmuştur” yorumunu yaptı.
BOLD – ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile birlikte “yüzyılın anlaşması” olarak nitelendirdiği Ortadoğu Barış Planı’nı açıkladı. Plan, Filistin gerekli koşulları sağladığında iki devletli çözüm önerirken, Kudüs’ün bölünmeden İsrail’in başkenti olarak kalacağını belirtiyor.
Trump planını açıkladığı sırada Birleşik Arap Emirlikleri, Umman ve Bahreyn’in ABD Büyükelçileri de salondaydı.
PLANIN MİMARI DAMADI KUSHNER
ABD Başkanı Trump, 2016’da göreve geldikten kısa bir süre sonra kızı Ivanka Trump’ın eşi Yahudi asıllı Jared Kushner’i Orta Doğu danışmanı olarak atamış, İsrail – Filistin sorununa kalıcı çözüm getirecek olan bir planın geliştirilmesi için de damadını görevlendirmişti.
Planın büyük oranda mimarı olarak damat Jared Kushner biliniyor.
TÜRK DIŞİŞLERİ
Türkiye, Kudüs’ün İsrail’in başkenti olarak önerilmesine “Kudüs kırmızı çizgimizdir” tepkisini gösterdi. Dışişleri Bakanlığı açıklamasında “ABD’nin sözde (Orta Doğu) barış planı ölü doğmuştur. İsrail’in işgal ve zulmünü meşrulaştırmaya yönelik adımlara izin vermeyeceğiz” ifadeleri yer aldı.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, plana ilişkin yaptığı açıklamada “Bu plan iki devletli çözümü öldürmeyi ve Filistin topraklarını çalmayı amaçlayan bir ilhak planı” ifadelerini kullandı.“Filistin halkı ve toprakları parayla satın alınamaz” denildi.
Türkiye’nin Filistin’in kabul etmeyeceği hiçbir planı desteklemeyeceğinin ifadesinin yer aldığı Dışişleri Bakanlığı açıklaması “(İsrail) işgal politikalarına son vermeden Ortadoğu’ya barış gelemez” sözleriyle sonlandı.
BM GENEL SEKRETERİ GUTERRES
Söz konusu plana BM’den de tepki geldi. BM Genel Sekreter Sözcülüğünden yapılan açıklamada, Genel Sekreter Antonio Guterres, ABD Başkanı Donald Trump’ın tek taraflı Orta Doğu barış planını eleştirdi.
Guterres’in barış planına BM kararları, uluslararası hukuk, ikili anlaşmalar, 1967 sınırları dahilinde ve iki devletli çözüm temelinde destek verdiğinin altı çizilerek, Filistinlileri ve İsraillileri sorunu çözmek için desteklemeye devam edeceği belirtildi. Açıklamada, ”BM’nin iki devletli çözüme yönelik pozisyonu, yıllardır Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul kararlarıyla tanımlanmıştır.” ifadesi kullanıldı.
ARAP BİRLİĞİ
Arap Birliği, barış planının, Filistinlilerin meşru haklarını hiçe saydığını belirtti.
Söz konusu planın, Filistinlilerin meşru haklarını hiçe saymak anlamına geldiği aktarılan açıklamada, İsrail’in Filistin topraklarında 1967’den bu yana sürdürdüğü işgal gerçeği görmezden gelinerek veya işgali yasallaştırarak adil ve sürdürülebilir bir barışın sağlanamayacağı vurgulandı.
Arap Birliği, Filistin’in talebi doğrultusunda sözde barış planını görüşmek üzere 1 Şubat Cumartesi günü bakanlar düzeyinde olağanüstü toplanacak.
ÜRDÜN
Kudüs’teki kutsal yerlerin hamisi konumunda olan Ürdün’ün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, “1967 sınırları öncesine dayanan bağımsız bir Filistin devleti kampsamlı ve devamlı barışın tek yoludur” dedi.
Ayman Safadi, ABD‘nin Ortadoğu Planı ile Filistin bölgelerini ilhak ederek Yahudi yerleşim yerlerini genişletme girişimlerine karşı uyarıda bulundu.
Safadi, bölgede kalıcı barışın yolunun ancak Filistin halkının haklarını tanıyan iki devletli bir çözümden geçtiğini savundu. Bakan, Doğu Kudüs’ün Filistin devletinin başkenti olması gerektiğini belirtti.
SUUDİ ARABİSTAN
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, Trump’ın çabalarını takdir ettikleri açıklamasını yaptı ve taraflara diyalog çağrısında bulundu.
Açıklamada, “Planla ilgili her türlü fikir ayrılığı ABD’nin himayesindeki müzakereler aracılığıyla çözülmeli” denildi.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
Birleşik Arap Emirlikleri Washington Büyükelçisi Yusuf el Uteybe, plan için “Uluslararası toplumun da desteğiyle, Filistinlilerle İsraillilerin kalıcı bir barışı sağlayıp samimi bir şekilde bir arada yaşayabileceklerine inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
LÜBNAN HİZBULLAHI
Lübnan Hizbullahı, plan için “Bu anlaşmadaki yerleşim planının yarattığı en büyük tehlike Filistin halkının kendi topraklarına dönebilme haklarını elinden alması. Sosyal gerilim yaratacak bu adım düşmanın (İsrail) yayılmacı emellerine hizmet edecektir” dedi.
İRAN
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin danışmanı Hüsameddin Aşina, “Bu Siyonist rejimle Amerika arasında bir anlaşmadır. Filistinlerle iletişim kurmak gibi bir gündemleri yok. Bu bir barış planı değil, dayatma ve yaptırım planıdır.” dedi.
İNGİLTERE
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Trump’ın planına destek veren bir açıklama yaptı. Johnson’ın sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, Johnson’ın Trump ile yaptığı görüşmede planı geleceğe olumlu etkileri olacak bir adım olarak değerlendirdiğini iletti. İkili, Trump’ın planını açıklamadan kısa süre önce görüşmüşlerdi.
İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab ise, “Bu açıkçası vakit ve çaba isteyen ciddi bir plan. İsrail ve Filistinlilere bu planları samimi ve adil bir gözle değerlendirmeleri ve müzakerelere dönüş yolunda ilk adımı atmanın yolunu aramaları çağrısını yapıyoruz.” diye konuştu.
ALMANYA
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, konuya yönelik yaptığı açıklamada “Ancak her iki tarafın kabul ettiği, uzlaşma sağlanmış bir iki devletli çözüm, bölgede kalıcı barışı sağlayabilir” diye konuştu.
Maas, tıkanmış Ortadoğu barış sürecini yeniden canlandırabilecek her girişimin önemli olmakla birlikte bir yandan da ABD’nin planının beraberinde sorular getirdiğini kaydetti. Dışişleri Bakanı konunun Avrupa Birliği üyeleriyle görüşüleceğini belirtti.
FRANSA
Fransa Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Paris’in, Orta Doğu sorununa iki devletli çözüm konusunda ısrarcı olmaya devam edeceği belirtildi.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “Paris, uluslararası hukuk ve uluslararası kabul gören parametreler uyarınca iki devletli çözümün Orta Doğu’da adil ve kalıcı bir barışın sağlanması için gerekli olduğu inancını dile getirmektedir. Fransa, ABD ve Avrupalı ortakları ve bu amacın gerçekleştirilmesine katkıda bulunabilecek tüm taraflarla birlikte bu yönde hareket etmeye devam edecektir” denildi.
Hamallık yaparak hayatını kazanan KHK’lı Timur öğretmen kahrından öldü