Ukrayna’ya saldırısı sonrası Avrupa Konseyi’nin Bakanlar Komitesi’nde ve Parlamenterler Meclisi’nde temsil hakkı askıya alınan ve üyeliği dondurulan Rusya, üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nden çekildiğini resmen tebliğ etti. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi de ‘Rusya’nın Avrupa Konseyi’nden ihraç edilmesi’ kararını oybirliğiyle aldı.
BOLD ANALİZ – 24 Şubat’ta Ukrayna’ya saldırısının ardından ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalan ve uluslararası spor müsabakalarından dahi çıkarılan Rusya, 28 Şubat 1996 tarihinden bu yana üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nden çekildiğini resmen tebliğ etti. Moskova’nın kararı Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nde ‘Rusya’nın Avrupa Konseyi’nden ihraç edilmesine’ ilişkin rapor görüşüldüğü saatlerde geldi.
2014 yılında Kırım’ı işgal etmesi ve Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçılara destek vermesi sonrası Avrupa Konseyi’ndeki oy hakkı elinden alınan Rusya, 2019 yılında oy hakkını yeniden elde etmişti.
24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale başlaması üzerine Rusya’nın Avrupa Konseyi’nin Bakanlar Komitesi’nde ve Parlamenterler Meclisi’nde oy hakkı yeniden askıya alınmış, üyeliği de dondurulmuştu.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Genel Kurulu’nda Rusya’nın Avrupa Konseyi’nden ihracını içeren, “Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’ya saldırısının sonuçları” başlıklı bir raporun görüşmeleri sürerken diplomatik bir hamle yapan Rusya Federasyonu, 1996 yılından bu yana üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nden çekilme kararını resmen Genel Sekreter’e iletti.
Rusya’nın, üyelikten çekilme kararını iletmesinden birkaç saat sonra da Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Rusya’nın Avrupa Konseyi’nden ihraç edilmesi tavsiye kararını oybirliğiyle aldı. Oylamaya katılan 216 milletvekilinin tümü kabul oyu kullanırken 3 milletvekili oylamaya katılmadı.
AKPM’DEKİ GÖRÜŞMELER PAZARTESİ GÜNÜ BAŞLADI
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Strasbourg’daki olağanüstü toplantıda, pazartesi gününden beri Rusya’nın Avrupa Konseyi’nden ihracını öngören raporu görüşüyordu. Norveç milletvekili Ingjerd Schou’nun hazırladığı taslak raporda, Rusya’nın Ukrayna’yı ihlalinin Birleşmiş Milletler Şartı’nın ve Avrupa Konseyi statüsünün 3. maddesini ihlal ettiği belirtildi.
Genel Kurul’un Pazartesi günü yapılan ilk oturumunda, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin yerine Başbakan Denis Şmihal, AKPM Genel Kurulu’na seslendi. Başbakan Şmihal, Konsey üyesi 46 ülkenin parlamenterlerini “Ukrayna’yı savunma çabalarını birleştirmeye ve aynı zamanda tüm Ukrayna’yı savunmaya” çağırdı.
TÜRKİYE, BU KEZ ‘ÇEKİMSER KALMADI’
Rusya’nın, Ukrayna’ya yönelik askeri müdahalesi nedeniyle Avrupa Konseyi’nin Bakanlar Komitesi’nde ve Parlamenterler Meclisi’nde temsil hakkının askıya alınmasına ilişkin oylamada çekimser kalan Türkiye, bu kez farklı bir tavır takındı.
Genel Kurul’da söz alan tüm AKPM üyesi milletvekilleri gibi, Türkiyeli milletvekilleri de “Ukrayna’ya tam destek verdiklerini ve Rusya’nın egemen bir devletin toprak bütünlüğünü hedef alan bu haksız saldırısını kınadıklarını; bu nedenlerle ihraç kararını destekleyeceklerini” dile getirdi.
RUSYA, KARAR ÇIKMADAN KONSEYDEN ÇEKİLDİĞİNİ AÇIKLADI
Görüşmeler sürerken diplomatik bir hamle yapan Rusya Federasyonu, 1996 yılından bu yana üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nden çekilme kararını resmen Genel Sekreter’e iletti.
Moskova yönetimi, 10 Mart tarihinde “Avrupa Konseyi’nin ABD’nin ve uydularının kendilerini haklı çıkarmak için kullandıkları bir platforma dönüşen Konsey’den ayrılacağını” duyurmuştu. Ancak, oylama öncesine kadar bu kararı resmi olarak Genel Sekreter Marija Buric’e iletmemişti.
Görüşmelerin bitimine yakın açıklama yapan Avrupa Konseyi sözcüsü Daniel Holtgen, Rusya Federasyonu’nun Avrupa Konseyi’nden ayrıldığına dair resmi tebligatı Konsey Genel Sekreteri Marija Buric’e ilettiğini kaydetti.
Secretary General @MarijaPBuric today received formal notification from the #Russian #Federation of its withdrawal from the Council of Europe under Article 7 of the Statute, as well as its intention to denounce the European Convention on Human Rights #ECHR
— Daniel Holtgen (@CoESpokesperson) March 15, 2022
AİHS’DEN ÇEKİLME NİYETİNDE
Tebligatta, Rusya’nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden (AİHS) çekilme niyeti de dile getirildi.
Avrupa Konseyi sözcüsü Holtgen, Twitter hesabı üzerinden paylaştığı mesajında, “Genel Sekreter Marija Buric bugün Rusya Federasyonu’ndan, Statü’nün 7. maddesi uyarınca Avrupa Konseyi’nden çekildiğine ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini feshetme niyetine ilişkin resmi bir bildirim aldı” ifadelerine yer verdi.
Avrupa Konseyi’nin kuruluş sözleşmesi olan Londra Anlaşması’nın (Avrupa Konseyi Statüsü) 7’nci maddesi, Konsey’in herhangi bir üyesinin Genel Sekretere bildirimde bulunmak suretiyle Konsey’den çekilebileceğini, bildirimin mali yılın ilk dokuz ayı içinde yapılması durumunda çekilmenin mali yıl sonunda hüküm kazanacağını belirtiyor.
OYBİRLİĞİ İLE KABUL EDİLDİ
Genel Kurul’da iki gün süren maraton görüşmelerin ardından rapor oylamaya sunuldu. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne “Rusya’nın Avrupa Konseyi’nden ihraç edilmesini” tavsiye eden karar 216 milletvekilinin katılımıyla “oy birliğiyle” kabul edildi. Üç milletvekili ise oylamaya katılmadı. Kararın oylama panosunda görünmesi üzerine milletvekilleri sonucu uzun süre ayakta alkışladı.
Oturumu yöneten AKPM Başkanı Tiny Kox, oylama sonuçlarını duyurduktan hemen sonra, “Örgütümüzün bir üyesinin ihraç edilmesini istemek zorunda kaldığımız için çok üzgünüm. Ama kırmızı çizgilerimizi geçenlerin bu Konsey’de olmadığını göstermek gerekti. Buna cesaret ettiğimiz için de mutluyum. Yarın Bakanlar Komitesi’ne görüşmelere ve sonuca ilişkin bilgi vereceğim” dedi.
Tavsiye niteliğindeki kararın, üye devletlerin büyükelçilerinden oluşan Bakanlar Komitesi toplantısının ardından Perşembe günü kesinleşmesi bekleniyor.
RUSYA, AİHM’DE EN ÇOK DAVASI OLAN ÜLKE
1949 yılında kurulan Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği’nden bağımsız olarak Avrupa çapında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla kurulmuş hükümetlerarası bir kuruluş. Rusya’nın üyelikten çekilmesi ile üye sayısı 46’ya düştü.
1953 yılında ilan edilen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni uygulamakla yükümlü Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyi’ne bağlı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin son açıkladığı rakamlara göre Rusya, uluslararası mahkemede hakkında en çok dava olan ülke durumunda.
Bu yıl açıklanan rakamlara göre AİHM’deki 70 bin 156 dava başvurusunun 17 bin 13’ü Rusya hakkında. AİHM’de en çok dava çılan 2. ülke ise Türkiye. Türkiye hakkında AİHM’de 15 bin 251 dava bulunuyor.
Rusya, Avrupa Konseyi’nden çekilme başvurusunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni de feshetme niyetini iletti. Moskova, AİHS’den çekilirse AİHM’deki mevcut davalarının akıbetinin ne olacağı ise bilinmiyor.
Avrupa Konseyi Rusya’nın üyeliğini askıya aldı: Türkiye çekimser kaldı