BOLD – Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), 2023 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin “özgür ve adilane şekilde” gerçekleşmesi gerektiğini vurguladı. AKPM tarafından hazırlanan raporda Cumhurbaşkanlığı Hükumet Sistemi’nin “Türkiye’de demokratik kurumları ciddi biçimde zayıflattığı ve kuvvetler ayrılığı sistemini işlevsiz ve yetersiz hale getirdiği” belirtildi.
RAPOR KOMİSYONDA KABUL EDİLDİ
AKPM Denetim Komisyonu tarafından hazırlanan “Türkiye’nin Avrupa Konseyi Üyeliğinden Kaynaklanan Taahhütleri ve Yükümlülükleri” başlıklı raporda, 2023’te düzenlenmesi beklenen başkanlık ve parlamento seçimlerinin “özgür ve adilane” bir ortamda gerçekleşmesi için her türlü önlemin alınması istendi. DW Türçe’de yer alan habere göre rapor, AKPM Türkiye raportörleri İngiliz parlamenter John Howell (muhafazakâr) ve Letonyalı parlamenter Boriss Cilevics (sosyal demokrat) tarafından kaleme alındı. Denetim Komisyonu’nda oy çokluğuyla kabul edilen metinde, AİHM kararlarına uyum, yargı bağımsızlığı ve 2023 seçimleri ön plana çıkarıldı.
SİYASİ MUHALEFETE BASKI VAR, SEÇİM KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMALI
Denetim Komisyonu raporunda, 2023 başkanlık ve parlamento seçimleri perspektifinde öncelikli olarak “siyasi muhalefete baskı” konusu gündeme getirildi. CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu hakkındaki yargı süreci ve HDP’ye yönelik kapatılma davasını örnek gösteren Komisyon, bir Avrupa Konseyi organı olan Venedik Komisyonu’nun 25 Nisan 2022 tarihinde kabul edilen yeni seçim kanunu hakkında hazırladığı görüş raporundaki tavsiyelere uyulması ve Venedik Komisyonu tavsiyeleri ışığında seçim kanununda değişiklik yapılması çağrısında bulundu.
MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜ “KAYGI VERİCİ”
Medyanın seçim kampanyalarında oynadığı önemli role de dikkat çekilen raporda, medya özgürlüğü konusunun sorun teşkil etmeye devam ettiği belirtildi. Komisyon, “kaygı verici” olarak tanımladığı ve “dezenformasyon yasası” olarak bilinen düzenlemenin geri çekilmesini istedi.
AİHM KARARLARINA UYULMASI ÇAĞRISI YAPILDI
Raporda, AİHM kararlarının Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde “temel hakların korunmasının çekirdeğini oluşturduğu, bu nedenle AİHM kararlarına saygı duyulması gerektiği” vurgulandı. Türkiye’nin Osman Kavala davasında AİHM kararını yerine getirmediğine atıfta bulunan Denetim Komisyonu, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi önündeki bu dosyayı yakından takip edeceğini belirtti. Komisyon, Osman Kavala için olduğu gibi, eski HDP eş başkanı Selahattin Demirtaş’ın da AİHM kararı gereği serbest bırakılması çağrısını yineledi.
YARGI BAĞIMSIZLIĞI İÇİN KOŞULLAR İVEDİ ŞEKİLDE SAĞLANMALI
Yargı bağımsızlığına da değinilen raporda, Mart 2021’de açıklanan İnsan Hakları Eylem Planı gibi adımlara rağmen, adalet sistemindeki sorunların devam ettiğine işaret edildi. Adil yargılanma hakkıyla ilgili şikayetlerin 2012 yılından bu yana Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) gelen başvuruların yüzde 70’ini oluşturduğuna dikkat çekildi. AYM’nin temel hakların korunmasında oynadığı önemli role işaret eden Komisyon, AYM kararlarının alt mahkemeler tarafından etkin ve sistematik biçimde uygulatılması gerektiğini vurguladı. Yargı bağımsızlığı ve kuvvetler ayrılığı için koşulların ivedi olarak sağlanmasını istedi.
RAPOR VE KARAR TASARISI EKİM AYINDA OYLANACAK
Denetim Komisyonu tarafından kabul edilen rapor ve karar tasarısı 12 Ekim Çarşamba günü Strasbourg’da gerçekleşecek AKPM genel kurul oturumunda tartışılıp oylanacak.
Türkiye 1996’da dahil edildiği denetim sürecinden, gerçekleştirdiği reformlar sayesinde Haziran 2004’te çıkarılmış, ancak 15 Temmuz sonrası ilan edilen OHAL kapsamındaki kimi uygulamalar nedeniyle Nisan 2017’de bu sürece yeniden dahil edilmişti. Türkiye 1949’dan bu yana üyesi olduğu AKPM’de 18 parlamenterle temsil ediliyor.