Ağustos ayı enflasyon rakamları piyasa beklentilerinin altında geldi. Ekonomistler, enflasyonun baz etkisiyle yıllık yüzde 15.01’e gerilediği değerlendirmesinde bulundu.
BOLD – Tüketici fiyatları, ağustos ayında aylık bazda yüzde 0.86 artış gösterirken, baz etkisi nedeniyle yıllık TÜFE yüzde 16.65’ten yüzde 15.01’e geriledi. Çekirdek enflasyon ise yıllık bazda yüzde 16.2’den yüzde 13.6 seviyesine geriledi.
Enflasyonun beklentilerin altında gerçekleşmesi, gıda ve alkolsüz içecekler alt kaleminden kaynaklandı. Ağustos ayında TÜFE’nin, sigara ve doğal gaz başta olmak üzere zamların etkisiyle aylık yüzde 1.3 artış göstermesi, yıllık enflasyonun yüzde 15.5’e gerilemesi bekleniyordu.
Ekonomist Özgür Demirtaş, daha önce yaptığı bir paylaşımı alıntı yaparak, enflasyonun baz etkisi ile düşük çıktığını yazdı.
Demirtaş, önceki paylaşımında şunları diyordu:
“1) Ağustos, eylül ayı enflasyonu ciddi düşecek,
2) Ekimde belki tek haneye ya da 10 küsurlara inecek,
3) ‘Gördünüz mü? Faiz indi o yüzden enflasyon indi’ denecek,
4) Halbuki elbette enflasyon ondan değil BAZ etkisinden iniyor olacak!
5) Sonra kasım ve aralıkta yine yükselecek…”
Ağustos Enflasyonu açıklandı, baz etkisi ile düşük çıktı:https://t.co/u8BGXcKGLa
— Özgür Demirtaş (@ProfDemirtas) September 3, 2019
“OLDUKÇA TUHAF BİR DURUM”
Mahfi Eğilmez ise enflasyon rakamlarını hatırlatarak, ağustos ayında İstanbul’da İTO Ücretliler Geçinme Endeksinin (perakende fiyatlar) yüzde 2.53 artmasına rağmen TÜFE’nin yüzde 0.86 artmasının son derece tuhaf olduğunu ifade etti.
Ağustos ayında enflasyon TÜFE’de %0,86 arttı, Yİ-ÜFE’de %0,59 azaldı. Böylece 12 aylık TÜFE %15,01’e Yİ-ÜFE de %13,45’e gerilemiş oldu. İstanbul’da İTO Ücretliler Geçinme Endeksinin (perakende fiyatlar) %2,53 arttığı Ağustos ayında TÜFE’nin %0,86 artması oldukça tuhaf.
— Mahfi Eğilmez (@mahfiegilmez) September 3, 2019
Mustafa Sönmez de yine enflasyondaki düşüşün baz etkisinden kaynaklandığını kaydetti.
12 ayın tüketici fiyat artışlarının Ortalamasını alırsak,
%20’ye yakındır .
tüketicinin hissettiği gerçek enflasyon da budur .
bu %20 aylık ortalamaya karşın gelirlerdeki artış bunun yarısını bile bulmamaktadır.
net göreli yoksullaşma vardır— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) September 3, 2019
Sönmez ayrıca, tüketicinin hissettiği gerçek enflasyonun, 12 ayın tüketici fiyat artışları ortalaması alındığında ortaya çıkan yaklaşık yüzde 20 olduğunu belirtti.
Bu yüzde 20 aylık ortalamaya karşın gelirlerdeki artışın bunun yarısını bile bulmadığına dikkati çeken Sönmez, “Net göreli yoksullaşma vardır” ifadesini kullandı.
Ağustos tüketici enflasyonu %1’e yakın geldi ;
yıllığı %15 yıl üstünde .
o da geçen yılın bazının yüksek olmasından kaynaklanıyor pic.twitter.com/0kBZ4plqrd— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) September 3, 2019
BAZ ETKİSİ NEDİR?
Baz etkisi, iki dönem arasında bir değişim hesaplanırken değişime referans alınan dönemde normalden önemli ölçüde düşük veya yüksek bir gerçekleşme olması durumunda değişimin hesaplandığı döneme yansıyan etkiyi ifade ediyor.
Bu yılın Ağustos ayı enflasyonu hesaplanırken Ağustos 2018 döneminin verisine bakılıyor. Değişim, Ağustos 2019 tüketici endeksinin geçen yılın Ağustos ayı tüketici endeksine göre yüzde değişimine bakıldığında ortaya çıkıyor.
Ağustos 2018 döneminde tüketici endeksi normal ortalamalara göre çok daha yüksek bir oranda arttığı için bu yılın Ağustos ayında yıllık enflasyonu düşürücü bir baz etkisi görülüyor.