FED’in tahvil alım kararı ve Çinli gayrimenkul şirketi Evergrande’nin temerrüde sürüklenmesi dünyayı yeni bir ekonomik krizin eşiğine getirdi. Ekonomi uzmanı Turhan Bozkurt, büyük çöküşü anlattı.
BOLD – Amerikan Merkez Bankası FED’in tahvil alımlarını azaltmaya yönelik hamlesi ve Çinli gayrimenkul şirketi Evergrande’nin 300 milyar doları bulan borcu ve akıbetinin belirsizliği dünya piyasalarında tam bir çöküşü neden oldu. Dünya borsalarında hisse senetleri olağandışı değer kaybederken kripto para birimleri de büyük değer kaybetti. Morgan Stanley stratejistlerine göre, en kötü senaryoda New York Borsası’nda işlem gören hisse senetleri yüzde 20 değer kaybedebilir.
Dünyada yaşanan 2008 krizini andıran gelişmeleri ekonomi yazarı Turhan Bozkurt YouTube kanalında değerlendirdi. Doların güçlendiğini belirten Bozkurt, “Dolar 8,80 TL rekorunun eşiğinde. Euro 10,23 TL’ye kadar yükseldi. Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören hisseler çakıldı. BİST 100 endeksi, yüzde 2 değer kaybetti. Bankalardaki kayıplar daha dramatik. Bitcoin ve Ethereum başta olmak üzere kripto paralar da çöktü. Altının ons fiyatı 1.750 dolar kritik eşiğinin üzerinde Amerikan Merkez Bankası’nın kararını bekliyor” dedi.
AĞBAL’IN MESAJI
Naci Ağbal’ın faiz kararının hemen öncesi verdiği faiz mesajına değinen Turhan, “Görevden alınan Naci Ağbal, 6 ay sonra, faiz kararının verileceği toplantının arifesinde selefi Şahap Kavcıoğlu’na ‘Faizi indirme!’ mesajı verdi. ‘Zaman ayarlı’ manidar mesajın Saray ya da Merkez Bankası nezdinde bir hükmü yok. Faizi yüzde 19’a çıkardığı için 20 Mart’ta Erdoğan tarafından Merkez Bankası Başkanlığı’ndan azledilmişti. Naci Ağbal, 8 Kasım 2020’de Merkez Bankası Başkanlığı’na getirildiğinde ilk iş olarak Londra ile temasa geçti. ‘200-300 baz puan reel faiz vereceğiz’ sözü faiz lobisinden başka kimseye yaramadı. Net rezervlerin -50 milyar dolara gerilemesine ve güvenin tarumar edilmesine aldırış etmeden sadece yüksek reel faizle dolar/TL kurunu düşürebileceğin zannetti” diye konuştu.
Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na katılmak için ABD’de bulunduğunu hatırlatan Bozkurt, “ABD Başkanı Joe Biden ile Erdoğan arasında herhangi bir görüşme yok. ‘Amerika’dan dolar gelecek, Borsa İstanbul coşacak’ sözlerini kale almayın” dedi.
Ekonomi Yazarı Turhan Bozkurt, faiz indirimi sonrasında meydana gelen dolar krizinin Türkiye’nin kara para riski yüksek ülkeler arasında değerlendirilmesi ve Halkbank davasının devam edeceğine dair ABD’den gelen haberler sonrasında daha da arttığına dikkat çekti.
BOLD – Youtube kanalında piyasaları değerlendiren Ekonomi Yazarı Turhan Bozkurt, dolar kuru ile ilgili önemli açıklamalar yaptı. Türkiye’nin Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından Honduras, Kamboçya ve Zimbabwe gibi ülkelerle aynı lige düşürüldüğünü belirten Bozkurt, gri liste şoku ile doların 9,66 TL’ye, euronun ise 11,25 TL’ye yükseldiğini kaydetti.
YABANCI BANKALAR DOLAR KUR TAHMİNLERİNİ YÜKSELTTİ
Gri liste şoku bitmeden Amerika’dan “Halkbank Davası’na kaldığı yerden devam edileceği” haberinin geldiğini vurgulayan Bozkurt, “Yabancı bankalar da yıl sonu kur tahminlerine 10 TL üzerine çıkarıyor. İtalyan Unicredit dolar tahminini 9,30 TL’den 10,50 TL’ye yükseltti. Fransız Societe Generale, 2021 yılı sonu dolar/TL kuru tahminini 10,30’a çıkardı. Faiz indirimi dolar için 9,40 TL-9,59 TL aralığını işaret etmişti. Gri liste şoku bu kademeyi dolarda 9,50 TL-9,72 TL aralığına yükseltti. Altın ons iniş ve çıkışlar sert. Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) faiz kararını açıklayacağı 3 Kasım’dan önce boğa tuzağı olabilir yukarı yönlü hamleler” dedi.
AYŞE TEYZEDEN TC NO İSTEYEN HÜKUMET KARA PARAYI ÖNLEYEMEDİ
24 ayar altının gramında 540 TL üzerinde alım yapmadan evvel 3 Kasım’ı beklemekte fayda olduğunu ifade eden Bozkurt, “Gümüşte de benzer riskler var. Borsa İstanbul (BİST) 3 Kasım’a kadar iskontolu hisseler üzerinden geçici bir ralliye sahne olacak. Döviz bürosunda 10 dolar bozduran Ayşe Teyze’den TC no, kimlik, adres ve telefon numarası isteyecek kadar abartılı tebliğlere imza atan Hazine Bakanlığı, kara para ile mücadelede Türkiye’nin küme düşmesine mani olamadı. Türkiye, Mali Görev Gücü (FATF) tarafından “gri” listeye alındı. Kara para ve terörizmin finansmanında mücadelede yetersiz kalındı. Honduras, Uganda, Zimbabwe, Nikaragua ve Kamboçya gibi ülkelerle aynı ligdeyiz artık. Döviz transferleri daha da zorlaşacak. Hemen her banka başı ağrımaması için Türkiye’ye potansiyel “kara liste” muamelesi yapacak” dedi.
SERMAYE AKIŞININ DURMASININ BEDELİ AĞIR OLACAK
Malî Eylem Görev Gücü’nün (FATF) kararının AB’nin Türkiye’yi mali açıdan kıskaca alması için bahane olabileceğini belirten Bozkurt, “Uyuşturucu ve fuhuş gibi suçlardan elde edilen gelirler bile “Varlık Barışı” ismi altında Türkiye getirilmesine göz yumuldu. Her ay net hata/noksan kaleminde, kaynağı ve sahibi belirsiz milyarlarca dolar para giriş-çıkışları dikkati çekiyor. 8 ayda 13,5 milyar dolar… Organize suç örgütü lideri Sedat Peker’in ifşa ettiği kokain ve kaçak altın ticareti… Gri liste kararı Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) yüzde 3’ü kadar bir sermaye akışını durduracak. Yabancı sermaye girişinin durma noktasına geldiği bir dönemde 23 milyar dolarlık bir kaybın bedeli ağır olacak. Net döviz rezervleri – 51 milyar dolar, özel sektörün dış borcu 172 milyar dolar” dedi.
Saadet Partisi’nin Squid Game’li dolar videosu: Game Over
22/10/2021
Saadet Partisi, AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Merkez Bankası’nın faizleri indirmesi sonrası 9.66’yı aşan dolar kuruyla ilgili dikkat çeken bir video yayınladı. Netflix’in izlenme rekorları kıran dizisi Squid Game’den esinlenen videoda siyasi sorumlular eleştirildi.
BOLD – Dolar ve Euro karşısında eriyen Türk Lirası sosyal medyanın birinci gündem maddesi haline geldi. Hazırlanan videolar en çok izlenenler arasına girdi.
DOLARIN ERDOĞAN İLE YOLCULUĞU
Bir sosyal medya kullanıcısı da doların Türkiye’deki yolculuğunu anlattı. Erdoğan’ın “Dolar alan yaya kalır” sözleriyle başlayan yolculuk, yine Erdoğan’ın “Türkiye ekonomisinin sorumlusu benim ben” sözleriyle bitiyor. Erdoğan’a güvenip dolar almayanların yaya kaldığı ifade ediliyor.
Saadet Partisi Ankara teşkilatının hazırladığı video en çok izlenenler arasına girdi. Dünyada izlenme rekorları kıran Kore dizisi Squid Game dizisine atıf yapan Saadet Partisi, Economy Game adlı videosunda Merkez Bankası başkanlarının görevden alınmasını anlattı.
MERKEZ BANKASI’NIN FAİZ KARARI SONRASI ENSTANTANELER
Merkez Bankası’nın faizi yüzde 18’den yüzde 16’ya indirmesi uzmanlarda şok etkisi yaptı. O anda canlı yayın yapan televizyonlar ve YouTuberlar 200 baz puanlık indirim sonrası ne diyeceklerini şaşırdı. Sosyal medya kullanıcıları da bu anları “Faiz kararı sonrası ülkemizden enstantaneler” başlığıyla duyurdu.
“Şakkadanak 10 milyar dolar satarım” diyen Batırel’den Merkez Bankası’na tepki: İş işten geçti
22/10/2021
Doların yükselmesini durdurmak için önerdiği “Ben olsam, 10, 20 yetmedi bir 10 milyar doları şakkadanak satarım” diyen ekonomi yazarı Necmettin Batırel, “Merkez Bankası dediğimi yaptı ama iş işten geçtikten sonra” dedi.
BOLD – Kamuoyunda “dolar artınca 10 milyar dolar şakkadanak satarım” ifadeleri ile tanınan ekonomi yazarı Necmettin Batırel, Merkez Bankası’nın dediğini yaptığını ancak geç yaptığını söyledi. Batırel, faiz indirimi sonrası dövizde yaşanan artışla ilgili de “Kur aldı başını gidiyor” dedi.
TL’DE AŞIRI DEĞER KAYBI BİLİNÇLİ YAPILIYOR OLABİLİR
Independent Türkçe’den Adem Demir’in sorularını cevaplayan Batırel, dövizin hükumet tarafından bilinçli yükseltildiği iddialarıyla ilgili, “Bilinçli yapılıyor derken bir defa size söyleyeyim. Kader bizi bu noktaya getirdi. Bilinçli yapılıyor olabilir ama bir defa Türk lirasında aşırı derecede bir değer kaybı var. Türk lirasında yüzde 40’lık bir değer kaybı var. Yani düşük değerde işlem görüyor” dedi.
MERKEZ 250 BAZ PUAN DAHA İNDİRİME GİDECEK
Merkez Bankası’nın yıl sonuna kadar 250 baz puan indirime gideceğini belirten Batırel, “50 baz puan diyorlar ama gördüğüm kadarıyla 100 baz puanlık indirim olabilir. Faiz indirimine karşı olan 3 üye değiştirildi. O değişim zaten Merkez Bankası’nın indirimlerine devam edeceğini ortaya koydu. Dediğim gibi yani Merkez Bankası ticari kredi faizlerinin düşmesini sağlamak amacıyla faizleri indiriyor. Yıl sonuna doğru 250 baz puan daha faiz indirimine gidecek. Mutlaka ama mutlaka gidecek” dedi.
“MERKEZ DEDİĞİMİ İŞ İŞTEN GEÇTİKTEN SONRA YAPTI”
Merkez Bankası’nın dediklerini yaptığını belirten Batırel, “Yaptı ama iş işten geçtikten sonra yaptı. Hakikaten yaptı. 128 milyar doları satmışlar işte. Baksana ya nasıl satmışlar? Kıyasıya müdahale etmek amacıyla satmışlar. Ama dediğim gibi peyderpey yapıldı” dedi.
ARTIK İPİN UCUNU BIRAKTIK
Dünyada en çok değer kaybeden para biriminin Türk lirasının olduğunu belirten Batırel, “Dediğim gibi ama artık biz ipin ucunu bıraktık. Gemileri yaktı, Merkez Bankası. Artık dövize, döviz kurunu ödeyen, kur istikrarını hedef alan politikadan vazgeçti. Merkez Bankası artık büyümeye odaklandı. Büyümeye odaklanınca tabii kur aldı başını gidiyor. Yani nereye kadar gidecek? Bak ben sana söyleyeyim: Alıcı olmazsa, kurdaki yükseliş belli bir yerde durur” dedi.
