Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sebebiyle dünya piyasalarında buğday fiyatları 14 yılın zirvesine çıktı. Buğday ithalatının yüzde 90’ını Rusya ve Ukrayna’dan yapan Türkiye’de enerji maliyetleri de düşünüldüğünde, ekmek gibi unlu mamullerde ve ayçiçek yağı fiyatlarında artış yaşanması bekleniyor.
BOLD – Rusya ve Ukrayna savaşı sebebiyle dünya piyasalarında buğday fiyatları 14 yılın zirvesine çıktı. Türkiye ise geçen yıl buğday ithalatının yüzde 90’ını Rusya ve Ukrayna’dan yaptı. Uzmanlar artan ithalat ve enerji maliyetleri düşünüldüğünde, Türkiye’deki ekmek gibi unlu mamullerde ve ayçiçek yağı fiyatlarında artış yaşanacağını öngörüyor.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre, dünya tahıl ticaretinde önemli bir yere sahip Ukrayna ve Rusya, dünyadaki toplam buğday ihracatının yüzde 30’unu, arpanın yüzde 31’ini, ayçiçeğin ise yüzde 32’sini karşılıyor.
En son 2008 gıda krizinde dünya buğday fiyatları 352 dolar olurken, şu anda buğday fiyatları 346,5 dolara yükseldi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Ocak ayı verilerine göre 2020-2021 döneminde Türkiye’nin buğday ithalatının yüzde 78’i Rusya’dan yüzde 9’u ise Ukrayna’dan gerçekleşti. Arpa ithalatının ise yüzde 40’ı Rusya’dan; ayçiçeğinin ise yüzde 56’sı Rusya’dan ve yüzde 12’si Ukrayna’dan yapılıyor.
BAKANLIK ARZ SIKINTISI YAŞANMAYACAK DİYOR AMA…
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş sebebiyle, ‘başta buğday olmak üzere hububat ve diğer ham maddelerde arz sıkıntısı yaşanmayacağı’ ifade edildi.
Ancak uzmanlara göre buğday ve arpada kendi kendisine yeterliliği yüzde 82’ye düşen Türkiye’de yurt dışından arzda sıkıntı yaşanmasa bile, artan ithalat maliyetleri ekmek fiyatlarını doğrudan etkileyecek.
Türkiye’deki borsalarda buğday fiyatının ton başına 100 lira arttığını söyleyen tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, “Rusya’dan buğday alamazsak; Fransa, Romanya veya Amerika’dan alacağız ve oralardan taşımak çok daha maliyetli olacak” diyor.
Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığı ve dünyada artan hububat fiyatları düşüldüğünde, Rusya ve Ukrayna savaşının Türkiye’deki gıda ürünlerinin fiyatlarını artıracağı öngörülüyor.
Ekmek Sanayi İşverenler Sendikası Başkanı Çetin Keçeli, Mart ayı içerisinde un ve ekmek fiyatlarında artış yaşanacağını belirtiyor. Keçeli’ye göre un ve ekmek fiyatlarını artıracak temel etken, artan ithal buğday fiyatlarından ziyade enerji fiyatları olacak.
TMO, BUĞDAY FİYATLARINI BASKILIYOR
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) geçen yıl Eylül ayından itibaren, ekmek fiyatlarını sabit tutabilmek için ‘Un Regülasyon Çalışması’ kapsamında yurt dışından ithal edilen buğdayı yerli un sanayicisine ve fırınlara uygun fiyatta satma politikası yürütüyor.
TMO ekmek fiyatlarını baskılamak için 4 bin 800’e aldığı fiyatla aldığı ürünü un sanayicisine 2 bin 700 TL’den satıyor. Ancak bunun Hazine’ye yükünün dünyadaki buğday fiyatlarının artmasıyla daha da yükseleceği belirtiliyor.
Ziraat Mühendisi Faik Toy, geçen yıl milyonlarca ton buğdayın iki kat fazla fiyatla ithal edildiğini ve yurt içinde de zararına satıldığını söylüyor:
“İthal edilen ürünleri, hazineye zarar yazılarak içeride yarı fiyatıyla satılıyordu. Şimdi çok daha yüksek fiyatlarla geleceği için, Hazine’ye çok daha fazla zarar yazılacak ve bu ülkeye yine zam olarak yansıyacak… Hazine’ye büyük zararlar yazılıyor. Yapmış olduğum hesaplamaya göre, 1 yılda yapılan ithalatta Hazine’ye yazılan zarar 20 milyar TL’yi buluyor. Oysa milyonlarca çiftçimize verdiğimiz desteğin tamamı 22 milyar TL.”
AYÇİÇEK YAĞI FİYATLARI DA ARTACAK: DEPOLARDA BİR AYLIK YAĞ KALDI
Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım’a göre sadece buğday değil, ayçiçeği fiyatları da artacak:
“Gıda sektörünün verdiği bilgiye göre, depolarda 1 aylık yağ kalmış durumda. Zaten ithal ayçiçek ham yağ fiyatı 1.400 dolardı, bu şimdi hemen 1.500 doları buldu… Ton başına 100 dolar artış çok önemli bir rakam. Bu da içerideki fiyatlara yansıyacak. Depolarda bir aylık yağ kalması da yakın zamanda yansıyacağına işaret ediyor.”
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Baki Remzi Suiçmez de Türkiye’yi ayçiçek yağı konusunda ‘ciddi bir tehlikenin’ beklediğini söylüyor:
“Kendi kendimize yeterliliğimizin yüzde 70’lerde olduğu ayçiçeğini de biz Rusya ve Ukrayna’dan alıyoruz. Bu ürünleri ya alamayız ya da daha yüksek fiyatla başka ülkelerden ya da yine Rusya ve Ukrayna’dan alabiliriz.”