AKP ve MHP’nin uzun süredir pazarlığını yaptığı Seçim Kanunu teklifi, Millet İttifakı’nı dağıtmayı hedefliyor. Değişiklik, küçük partilerin büyük partilerin listesinde seçime girmesine neden olacak. DEVA ile Gelecek’e oy vermeyi düşünen iktidara küskün muhafazakâr seçmen, AKP ile CHP arasında seçim yapacak. HDP’nin kapatılması durumunda ise Doğu ve Güneydoğu’daki vekiller AKP’ye kalacak.
BOLD ANALİZ – Yüzde 7 seçim barajı ile demokrasi çıtasını yükselteceği iddiasıyla kamuoyuna duyurulan yeni yasa teklifi, getirdiği değişiklikle ittifakları boşa çıkarıyor. Seçimlerde AKP CHP veya İyi Parti ile yarışacak, birinci çıkan parti vekillerin büyük kısmını toplayacak.
DEĞİŞİKLİKLE İTTİFAKLARIN BİR ANLAMI KALMIYOR
AKP ve MHP’nin hazırladığı seçim yasası teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu. Yasa teklifi ile daha önceki seçimlerde uygulanan yüzde 10 seçim barajı, yüzde 7’ye düşürüldü. Buna göre de ittifakların aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılacak.
İTTİFAK BARAJI GEÇSE DE KÜÇÜK PARTİLER VEKİL ÇIKARAMAYACAK
Barajın yüzde 7’ye ineceği teklifte, ittifak barajı geçse bile yeterli oyu alamayan parti vekil çıkaramayacak. Bu durumda Deva, Gelecek, DP, Saadet, BBP ve MHP birçok ilde yeterli oyu alamayacakları için vekil çıkaramayacaklar. Muhalefetin CHP veya İyi Parti, Cumhur İttifakı’nın ise AKP listeleriyle tek parti altında seçime gitmesine neden olabilecek teklifte, en çok oyu alan parti vekilleri toplayacak.
DOĞU VE GÜNEYDOĞU’DA VEKİLLER AKP’YE KALACAK
Tek liste halinde seçime gidilmemesi halinde Millet İttifakı Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinden vekil çıkaramayacak. Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde AKP ve HDP yarışacak, HDP’nin kapatılması veya seçime girmesinin engellenmesi halinde Doğu ve Güneydoğu’da tüm vekiller AKP’ye kalacak.
ARTIK OYLA VEKİL ÇIKARMA ORTADAN KALKIYOR
Teklifle ilk kez 2018 genel seçimlerinde uygulanan ittifak düzenlemesi değişiyor ve seçim bölgelerinde ittifak sayesinde alınan artık oylarla milletvekili çıkarma imkânı ortadan kalkıyor. 2018 seçimlerinde CHP ittifak içerisindeki Saadet Partisi’nden gelen oylar nedeniyle yaklaşık yarım asır sonra Elazığ’dan vekil çıkarabilmişti.
SEÇİM KURULLARI AKP’Lİ HAKİMLERDEN OLUŞACAK
Teklif, il seçim kurulu başkanı, asil ve yedek üyelerini de yeniden düzenliyor. Buna göre, il seçim kurulu bir başkan, iki asıl ve iki de yedek üyeden oluşacak. İl seçim kurulu başkan ve asıl üyeleri de iki yılda bir ocak ayının son haftasında, il merkezinde görev yapan ve birinci sınıfa ayrılmış hâkimler arasından, ilk derece adli yargı adalet komisyonunca yapılan kura çekimiyle tespit edilecek. Kurayla belirlenecek il seçim kurulu başkanlarının iktidara yakın isimlerden oluşması bekleniyor.
VEKİL TRANSFERİ İLE SEÇİME GİRME DÖNEMİ SONA ERİYOR
Teklifte, daha önceki seçimlerde uygulanan bir siyasi partinin seçime katılabilmesi için TBMM’de grubu bulunması şartı da kaldırılıyor. Bunun yerine, belirtilen süreler içerisinde ilçe, il ve büyük kongrelerini üst üste iki defadan fazla ihmal etmemiş olma koşulu getiriliyor. Böylece milletvekili transferlerinin de önü kapanıyor. 2018 seçimleri öncesi YSK İyi Parti’nin il ve ilçe kongrelerini belirlenen süre içinde yapmadığı gerekçesiyle seçimlere katılamayacağına karar vermesi nedeniyle CHP’li 15 milletvekili partisinden istifa ederek İyi Parti’ye geçmiş, İyi Parti, TBMM’de grup kurarak seçimlere katılma yeterliliğine sahip olmuştu.