BOLD – Yunanistan, ülke tarihindeki en büyük skandallardan biri ile çalkalanıyor. Başbakanlığa bağlı Yunanistan Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (EYP), muhalefet partisi Panhelenik Sosyalist Hareket’in (PASOK) yeni lideri Nikos Androulakis’i dinlediği ortaya çıktı.
Skandalın patlak vermesiyle bütün oklar, Başbakan Kiryakos Miçotakis’e yöneldi. Miçotakis, kendisinin dinlemeden haberi olmadığını savundu ve Parlamento’nun olayı soruşturmasına onay verdi. Soruşturmada ortaya çıkacak sonuç, Yunan liderinin kaderini tayin edebilir.
Yunanistan’da bir sonraki seçimlerin, normal zamanında olursa, 2023’te yapılması planlanıyor. Son zamanlarda da Miçotakis’in lideri olduğu muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi’nin (YDP), bu seçimleri öne aldıracağı konuşuluyordu.
Ancak tam bu sırada skandal patlak verdi. PASOK lideri Androulakis’in telefonunun, Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi olduğu dönemde, 2021 yılının Eylül ve Ekim aylarında dinlendiği ortaya çıktı. Androulakis, dinlemenin gerçekleştiği dönemden kısa bir süre sonra, Aralık 2021’da PASOK lideri oldu.
DİLEMEYİ ERMENİSTAN VE UKRAYNA TALEP ETTİ, PREDATOR KULLANILDI
İddialara göre Ermenistan ve Ukrayna, AP üyesi olduğu dönemde Androulakis’in katıldığı gizli bir toplantıda Çin heyetiyle nelerin konuşulduğunun öğrenilmesi için telefonunun dinlenmesini istedi. EYP de bunun üzerine savcılığın talimatıyla Androulakis’in telefonunu dinledi.
Nikos Androulakis, 26 Temmuz’da Predator adlı casusluk yazılımıyla cep telefonunun dinlenmeye çalışıldığını belirterek Yunan Yüksek Mahkemesi’ne suç duyurusunda bulundu. Dinleme girişiminden parlamentonun siber güvenliğinin kendisini bilgilendirmesi sonucu haberdar olduğunu belirtti. Yürütülen soruşturma sonucu, Androulakis’in cep telefonunun EYP tarafından dinlendiği ortaya çıktı.
Dinlemenin ortaya çıkmasının ardından Ermenistan ve Ukrayna’nın Atina Büyükelçilikleri, iddiaları jet hızıyla tepki göstererek yalanladı. Ama Yunanistan Başbakanı Miçotakis, hiç beklenmedik bir dönemde siyasi kariyerinin en kritik dönemeci ile karşı karşıya kaldı.
HEMEN ÖZÜR DİLEDİ, HABERİ OLMADIĞINI SAVUNDU
Başbakanı Miçotakis’in ilk tepkisi, Androulakis’ten özür dilemek oldu. Miçotakis önce “Telefon dinlenmesi benden habersiz yapıldı. Bu, asla kabul edilebilecek bir durum değil” dedi. Sonra da aynı gün, “bu konuda kendisini bilgilendirmediğini” söylediği EYP Başkanı Panayottis Kontoleon’un istifasını kabul etti.
Ardından Başbakanlık Genel Sekreteri ve aynı zamanda Miçotakis’in yeğeni Grigoris Dimitriades istifa etti. PASOK lideri Androulakis, “telefonunun dinlenmesinin araştırılması için Parlamento’da bir soruşturma komisyonu oluşturulmasını” önerdi. Miçotakis hızla bu öneriyi kabul etti.
PARLAMENTO SORUŞTURACAK
Androulakis, istifasından önce Kontoleon’u ziyaret etti. EYP Başkanı istifası öncesi PASOK liderine, “telefonunun dinlenmesi talimatının Atina Savcılığı’ndan geldiğini” söyledi. Savcılığın kimin talebi üzerine harekete geçtiği ise hâlâ bilinmiyor Miçotakis, 2019’daki geniş seçimleri kazanmasının ardından EYP’nin doğrudan Başbakanlığa karşı sorumlu olması yönünde bir düzenleme getirmişti.
Şimdi gözler, Parlamento tarafından yürütülecek soruşturmada.
Yunan basını olayı “büyük siyasi skandal” olarak nitelendiriyor. EYP’yle ilgili olarak “özrü kabahatinden büyük” şeklinde yorumlar yapılıyor. Androulakis de EYP’in açıklamalarını inandırıcı bulmadığını söyledi. Yunanistan’da, Androulakis’in, Eylül 2021’de PASOK liderliği için adaylığını ilan ettikten sonra iktidardaki YDP radarına girmiş olabileceği de konuşuluyor.
Kısacası Androulakis’in telefonunun, geçen yıl iki ay boyunca niçin ve kimler tarafından dinlendiği şimdilik çözülmeyi bekleyen bir muamma. Ancak bu muammanın çözülmesi, ülkenin siyasi kaderini de önemli şekilde etkileyebilir. Çünkü önümüzdeki yıl Yunanistan’da genel seçimler yapılacak.
MİÇOTAKİS’İN İMAJI ZEDELENDİ
Bu skandal, Miçotakis’in siyasi karnesindeki not ortalamasını düşürdü. Miçotakis, 2019’da yüzde 40 oyla iktidara geldikten sonra bugüne kadar hep “hiç açık vermeyen, samimi, dürüst, AB ve ABD’de saygın bir Başbakan” olmaya çalıştı. Ancak skandal, onun imajını zedeledi.
SYRİZA lideri Aleksis Çipras, Miçotakis ve hükümetinin “derhal istifa etmesini” talep etti. Diğer muhalefet partileri de Miçotakis hükümetini sert dille eleştirme fırsatı buldu.
Her ne kadar özür dilese ve “Haberim yoktu, olsaydı bunu önlerdim. Savcılık talimatıyla yapılan dinlemeler yasal bile olsa bu büyük bir hataydı” dese de, Miçotakis’in “telefon dinleme” konusunda oldukça hassas olan Yunan kamuoyu nezdinde ne kadar puan kaybettiğini zaman gösterecek.
Son gelişmelerin ardından iktidardaki YDP’nin, 2023 seçimlerini “daha erken bir tarihe çekme” planlarını rafa kaldırması bekleniyor.
Yunanistan’da şimdiden telekulak skandalının, Haziran 2023’te yapılması öngörülen genel seçimleri ne ölçüde etkileyeceği konuşuluyor. Yeni seçim yasasına göre, Haziran 2023 seçimleri, nisbi temsil sistemiyle yapılacak. Bu durumda hiçbir büyük partinin (YDP ya da SYRİZA) tek başına iktidara gelme olasılığı yok.
Bu durumda birinci ve ikinci sırada yer alacak partiler, üçüncü parti olacağı sanılan PASOK ile iş birliği yapmak için birbirleriyle yarışacak. Androulakis’in telefonunun dinlendiğinin ortaya çıkmasından sonra, “eğer çok ciddi bir mazeret” gösterilmezse “ya da bu olay o zamana kadar başka bir olaydan dolayı unutulmazsa”, PASOK liderinin, telefonunu dinleyen YDP ile -dolayısıyla Miçotakis ile- iş birliğine girişmesine pek şans tanınmıyor.
GAZETECİ DE DİNLENDİ
Geçen Nisan ayında ekonomi gazetecisi Thanassis Koukakis de Citizen Lab adlı dijital hak savunucusu grubun, cep telefonunun Temmuz 2021’den Ekim 2021’e kadar Predator yazılımı ile dinlendiği yönünde kendini bilgilendirdiğini açıklamış; Gazetecileri Koruma Komitesi, dinlemeden kimin sorumlu olduğunun tespit edilmesi için hızlı ve kapsamlı bir soruşturma talep etmişti. Yunan hükümeti Predator yazılımını kullandığı iddialarını reddediyor. Başbakan Mitsotakis, ulusa sesleniş konuşmasında Koukakis’den bahsetmezken, EYP’nin işleyişine ilişkin reform teklifinde bulunacağını belirterek şeffaflığın artırılmasını hedeflediklerini söylemekle yetindi.
WATERGATE SKANDALINDA NE OLMUŞTU
Watergate skandalı, dönemin ABD Başkanı Richard Nixon’un seçim kampanyasından sorumlu Cumhuriyetçi Partili görevlilerin Haziran 1972’de Demokrat Parti’nin Watergate binasındaki ofislerine gizlice girmeye çalışırken yakalanması ile başlamıştı. Sürdürülen soruşturmada, bu kişilerin Nixon’un partisi olan Cumhuriyetçi Parti ile bağlantılı olduklarını ve amaçlarının Demokratik Parti’nin telefonlarını gizlice dinlemek üzere mikrofonlar yerleştirmek olduğunu ortaya çıktı. Skandala karıştığı ve örtbas etmeye çalıştığı ortaya çıkan Nixon, görevinden istifa etmek zorunda kaldı. Amerikan siyasi tarihinde önemli gelişmelerin yaşanmasına neden olan Watergate Skandalı sayesinde yapılan siyasi reformların etkileri bugün de devam ediyor.