TANER DEMİR I BOLD ANALİZ
Milyonlarca kişinin gözü kulağı 5 bin 500 liralık asgari ücrete yapılacak zamma kilitlenirken, Türkiye’deki asgari ücret gerçeği ekonomik krizin en büyük göstergesi. Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre, 2020 yılında asgari ücretle çalışan oranı yüzde 42 iken bu sene oran yüzde 64,7’ye yükseldi. Başka bir deyişle 18 milyon zorunlu sigortalı çalışanın yaklaşık 10 milyonu asgari ücret alıyor. 28 Kasım 2022 itibariyle Çin’de ortalama asgari ücret 363 dolar iken Türkiye’de 358 dolarda kaldı.
TÜRKİYE’YE EN YAKIN ORAN YÜZDE 21 İLE ROMANYA
Sigortalılar içinde asgari ücret ve komşu ücrete mahkum edilenlerin hızla arttığı AKP Türkiye’si, açık ara farkla Avrupa’yı geride bıraktı. Türkiye’ye en yakın orana yüzde 21 ile Romanya, yüzde 20 ile Macaristan ve Portekiz sahip. Polonya yüzde 17, Almanya yüzde 6, Yunanistan yüzde 4, Belçika yüzde 3. Türkiye gibi asgari ücretten etkilenen başka bir ülke bulunmazken, asgari ücretle çalışan oranı arttıkça ülkedeki refah düzeyi o kadar geriliyor.
MEMUR MAAŞLARI DA ASGARİ ÜCRETE DÖNÜŞÜYOR
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun son raporu da asgari ücretteki ürküten tabloyu ortaya koydu. Rapora göre, asgari ücret dışındaki maaşlar asgari ücrete dönüşüyor. Ortalama memur maaşı 2002 yılında asgari ücretin yüzde 214 fazlası iken 2022 yılında yüzde 71 fazlasına düştü. Ortalama kamu işçisi ücretinin de 2002’de yüzde 449 fazlası iken 2022’de yüzde 147’sine düştüğü kaydedildi. 2005 yılında aylık hane halkı ferdi ücret ve maaş geliri asgari ücretin 2 katından fazla iken, 2020’de ortalama ücret ve maaş gelirinin asgari ücretin 1,7 katına gerilediği vurgulandı. Evler asgari ücretle geçinmeye mahkum oldu.
İŞVEREN BANKADAN ÖDEDİĞİ PARAYI ELDEN ALIYOR
DİSK’in raporunda asgari ücretle çalışanların sayısının tam olarak hesaplanmasının zorluklarına işaret ediliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sadece kayıtlı işçiler için işverence bildirilen prime esas kazanç rakamlarını içerdiği vurgulandı. Bu verilerden asgari ücretin altında ücretle çalışanların sayısının tespit edilemediği kaydedilen raporda, bankadan ödeme zorunluluğu nedeniyle bankaya yatırılan ücretin bir kısmının daha sonra işverence geri alındığı kaydediliyor. Bu yöntemin son yıllarda bazı sektörlerde arttığına da dikkat çekiliyor.
ÇİN’İN ÖDEDİĞİ ASGARİ ÜCRET TÜRKİYE’DEN YÜKSEK
2012 yılında Avrupa’da Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 12 ülke bulunurken, 2022 yılında Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip Bulgaristan ve Arnavutluk’tan başka ülke kalmadı. Türkiye’de Euro cinsinden asgari ücret 2012 – 2022 yıllarını kapsayan dönemde yıllık ortalama yüzde 1 oranında geriledi. 2012’de 412 Euro olan brüt asgari ücret, 2022 yılında 374 Euro’ya düştü. Söz konusu dönemde asgari ücret Bulgaristan’da 148 Euro’dan 363’e, Romanya’da 157 Euro’dan 516’ya, Litvanya’da 232 Euro’dan 730 Euro’ya yükseldi. 2012 yılında Türkiye’nin gerisinde olan Litvanya, Çekya, Estonya, Slovakya, Polonya, Hırvatistan, Romanya, Macaristan, Letonya ve Sırbistan 2022 yılında Türkiye’nin önüne geçti.
UCUZ İŞÇİDEN SARAY VE ZENGİNLER MEMNUN, VATANDAŞ TEDİRGİN
Erdoğan’ın ucuz işçi, çok üretim mantığına dayalı ekonomik modeli, Türkiye’de ekonomiyi büyütüyor. Ancak sefalet ücretine dönüşen asgari ücrete mahkum olan vatandaş sayısını her geçen gün arttırıyor. Bu tabloda yeni asgari ücret 8 bin 500 liraya çıkartılsa bile en düşük 5 bin liraya ulaşan kiralar, aylık 1.000 lirayı geçen faturalara yetmiyor. Sözün özü Çin tipi ekonomi modelinden Saray ve zenginler memnun. Emekli, memur, işçide ise, Erdoğan ve ekibi bir gün herkesi asgari ücretli yapar endişesi hakim.