BOLD – Kahramanmaraş’ta peş peşe meydana gelen ve 36 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği depremlerin ardından bağış kargaşası devam ediyor.
Haluk Levent’in başında bulunduğu yardım derneği AHBAP, depremin ilk günleri olağanüstü bir efor sarfetti. “Devlet nerede” diye soran vatandaşın elinden tutmayı başaran AHBAP, afete müdahalede devlet kurumlarından daha organize bir görüntü sergiedi.
Levent’in sahadan yönettiği AHBAP’ın kıskandıran başarısı dikkatleri de üzerine çekti. Kısa sürede iktidar ve yandaşlarının hedefi haline gelen Levent, Hulusi Akar ile görüşmesinin ardından da kısa süreliğine İstanbul’a döndü.
DEPREM VERGİLERİ YOK BAĞIŞ VAR
Dün birçok kanalın ortak yayınında depremzedeler için yardım gecesi düzenlendi.
ATV, Fox TV, Kanal D, Kanal 7, Show TV, Star TV, TRT 1 ve TV8 dün akşam ‘Türkiye Tek Yürek’ başlığı altında ortak yayın yaparak AFAD ve Kızılay için toplam 115 milyar 146 milyon 528 bin TL bağış topladı.
Ancak yapılan bağışların önemli bir kısmının kamu bağlantılı kurumlardan yapılması tartışma yarattı.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası yardım kampanyasına 30 milyar liralık bağışta bulunarak, kampanyaya destek veren en büyük ‘bağışçı’ oldu.
TCMB’nin yanı sıra Türkiye Varlık Fonu’na ait olan Ziraat Bankası 20 milyar lira, VakıfBank 12 milyar lira, Halkbank 7 milyar lira, Türk Telekom, THY, Borsa İstanbul ve Türkiye Sigorta 2’şer milyar lira, Ziraat Katılım ve Vakıf Katılım da 1’er milyar lira yardım taahhütünde bulundu.
Gerçek Gündem’in haberine göre, özel şirketler ve vatandaşların da katıldığı kampanyada toplanan 115 milyar 146 milyon liranın, en az 82 milyar 500 lirası kamu çoğunluk hisseli şirketler, kamu kurumu ve kamu bankalarından geldi.
BÜTÇEYE DAHİL KURUMLARDAN BAĞIŞ OLMAZ
Ekonomistlerde bağış altında toplanan paraya itiraz ediyor.
Üç kamu bankasının geçen aylarda hazineden 60 milyar liralık sermaye desteği aldığını hatırlatan ekonomist Uğur Gürses,, “Kamu kurumları, kamu bankaları, çoğunluk hissesi kamuya ait şirketler gelirlerini nihai olarak bütçeye aktarıyorlar. Ya da ilave sermaye ihtiyacı olduğu zaman hazineden alıyorlar. Daha henüz üç kamu bankası, 60 milyar lira hazineden sermaye desteği almışken, bunu bir buçuk, iki ay sonra alıp götürüp AFAD’a bağış yapıyorlar. Bu aslında kamuoyunu aldatmak demek, başka bir şey değil” ifadelerini kullandı.
Bütçe dahilindeki kurumlardan aktarılan paranın yardım olarak kabul edilemeyeceğini belirten Gürses, “Normalde böyle bir afet durumunda, TBMM toplanır, ek bütçe yapar ve deprem hasarlarını telafi etmek için harcama planı yapar. Bu hızlı şekilde yapılabilir. Bunu kamu bütçesi içerisinde yaparsınız. Para aktaran kurumların hepsi zaten bütçe dahilinde. Bu tamamen kifayetsizliği örtmek yapılan bir şey. Sonuçta AFAD çıkıp Kızılay’a yardım yapsa, Kızılay çıkıp AFAD’a yardım yapsa biz yardım mı diyeceğiz ona?” dedi.
SAYIŞTAY DENETLEYEMEYECEK
Daha önce skandal harcamaları gündem olan Kızılay ve AFAD’ın denetimi de tartışılan konular arasında. Kızılay’ın hükumete yakın vakıflarla akçeli işlere girdiği biliniyor.
Bu kurumlardan aktarılan paranın takibiyle ilgili Gerçek Gündemin sorularını yanıtlayan İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı ve eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, “Doğrudan doğruya bütçeye yazılsaydı bunlar Sayıştay takibi olurdu. Ama şimdi bütçenin dışında Kızılay’ın AFAD’ın hesabında olacak. AFAD, Sayıştay denetimine tabi ama Kızılay değil. Bunları bekleyip görmek lazım, ne kadar şeffaf olacaklar görmek lazım. Şu ana kadar yapılan taahhüdün ne kadarının hesaba geçtiğini görmek lazım. Projelere harcadıkları paraları paylaşıp paylaşmadıklarını görmek lazım” şeklinde konuştu.
DİKKAT ÇEKEN BAĞIŞLAR
Bağışçılar arasında ilginç isimlerde var. Yolsuzlukve rüşvet skandallarında adı sık sık geçen Cengiz Holding yömetim kurulu başkanı Mehmet Cengiz de dikkat çeken isimlerden.
Ortak yayında 3 milyar lira bağış sözü veren Cengiz Holding, hükumetten 3 milyar 10 milyon liralık yatırım teşviki aldı. Bugünkü Resmi Gazete’de yayınlanan teşvik kararına göre Cengiz’in şirketine yüzde 100 vergi indirimi, gümrük muafiyeti, sigorta ve personel desteği verilecek.
Bütçesi bir çok bakanlığı geride bırakan Diyanet İşleri Başkanlığı da 350 milyon lira bağışladı.
Gazeteci Gökhan Özbek takipçilerine sosyal medyadan, “Tek yürek kampanyası ile ilgili ne düşünüyorsunuz? Sizde ne gibi çağrışımlar uyandırdı?” diye sordu.
Yapılan yorumlar, bağış paralarının akıbetinin 20 yıldan fazla toplanan deprem vergilerinin akıbetine benzeyeceği yönünde.
Millet zor geçiniyor zaten! Ona rağmen gereki desteği yaptı,
Bağış kampanyasına katılma gücü pek kalmadı.Kamu bankaları devreye sokularak biz güçlüyüz havası verildi,
En önemlisi de denetim dışına çıkarılarak seçim öncesi rahat harcama yapmak!
Umarım gerçek yerlerine ulaşır!
— Mustafa 🇹🇷 (@MMustafy1) February 16, 2023
Torunlarımın bile borçlanışını, Vergilerim nerede diyemeyenlerin bağış yapmayanları sorgulayışını, bana sormadan hazineden bağış yapışımı, koca koca şirketlerin canlı yayında vergilerini bağış diye bağrışlarını dehşet içerisinde izledim. Gündem değiştirmenin kitabını yazdılar…
— umut ışığı (@belki_olacak) February 16, 2023
https://twitter.com/mstfclsknm/status/1626134448214355968