BOLD – BBC, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlere ilişkin araştırmasında Google’ın deprem uyarı sisteminin ilk depremde kullanıcılara bildirim göndermekte başarısız olduğunu ortaya koydu.
BBC’nin Newsnight programı, Türkiye ve Suriye’de 50 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği Kahramanmaraş merkezli depremlere ilişkin bir araştırma yaptı. Araştırma, Google’ın deprem uyarı sisteminin 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ilk depremde kullanıcılara bildirim göndermekte başarısız olduğunu ortaya çıkardı.
Google, uyarı sistemiyle depremlerden bir dakika öncesine kadar Android tabanlı telefonlar üzerinden kullanıcılara bildirim gönderebilecek teknolojiye sahip olduğunu söylüyor. Şirket, uyarının 6 Şubat gece 04.17’de meydana gelen ilk depremden önce milyonlarca kişiye gönderildiğini öne sürse de BBC, depremden etkilenen üç bölgede yaptığı araştırmaları sırasında bu uyarıyı almış herhangi bir kişiye ulaşamadığını belirtti.
Gazetecilerin araştırmasına göre, Google’ın sistemi, Android telefonlarda çalışıyor. Yani iPhone olmayan hemen hemen her telefonda kullanılabiliyor. Android telefonlar iPhone’a kıyasla genellikle daha ucuz. Teknoloji piyasası uzmanları bu nedenle Türkiye’deki telefonların yaklaşık yüzde 80’i de Android tabanlı olduğunu söylüyor.
Pasifik Kuzeybatı Sismik Ağı’nın direktörü Prof. Harold Tobin, “Eğer bu Google’ın bir vaadiyse, bu vaat örtülü bile olsa depremler öncesinde erken uyarı sistemi hizmeti sunmayı vadediyorsa, o zaman beklentiler yükselir. Böylesi hayat memat meselesinde vaatlerinin arkasında durmak gibi sorumlulukları var” değerlendirmesinde bulundu.
GOOGLE’A GÖRE BİLDİRİM GÖNDERİLDİ, ANCAK BBC KİMSEYE ULAŞAMADI
BBC’nin sorularını yanıtlayan Google’ın bu sistemden sorumlu yöneticilerinden Micah Berman sistemin çalıştığını söyleyerek, “Bu sistemin devreye girdiğine ve uyarılar gönderdiğine eminiz” dedi. Ama şirket, bu uyarıların yaygın bir şekilde insanlara ulaştığına ilişkin kanıt sunmadı. 10 milyondan fazla insanı etkileyen depremlerde resmi verilere göre 50 binden fazla insan hayatını kaybetti. 7,8 büyüklüğündeki ilk depremin ardından 13.14’te merkez üssü Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesi olan yeni bir deprem meydana geldi. BBC, bu ikinci deprem için uyarı aldıklarını söyleyen az sayıda da olsa bazı kişilere ulaştı.
Google’ın Android Deprem Uyarı Sistemi, Türkiye’de Haziran 2021’de faaliyete geçti. Sistem, dünyada çok sayıda ülkede çalışıyor. Şirket, deprem uyarılarını gönderebilme kapasitesini Android hizmetinin ‘temel’ unsurlarından biri olarak tanımlıyor. Uyarı sistemi, Android’in yaygın telefon ağından yararlanıyor. Akıllı telefonlar, sarsılmayı tespit edebilen küçük ivme ölçerlere sahip. Birçok telefon aynı anda sarsılırsa Google da söz konusu depremin merkezini belirleyip, sarsıntının şiddetini tahmin edebiliyor.
Bir depremin büyüklüğü Richter ölçeğine göre 4.5 veya üzerindeyse, Android sistemi uyarı gönderebiliyor.
Google, sisteminin 6 Şubat’ta milyonlarca insana başarıyla uyarı gönderdiğini iddia ediyor. Ancak BBC’nin konuştuğu kişiler, depremden saatler, günler ve haftalar sonra dahi sistemden kendilerine gelen herhangi bir uyarı olmadığını söyledi. Bu nedenle BBC ekibi uyarının ulaştığı insanları bulmaya çalıştı. BBC ekipleri depremden etkilenen bölgelerden Adana, İskenderun ve Osmaniye’ye gitti ve Android telefonları olan yüzlerce insanla konuştu.
BBC ekibi, ikinci Maraş depreminden önce uyarı alan birkaç kişiye ulaşsa da gece meydana gelen ve en yıkıcı olan deprem öncesinde uyarı aldığını söyleyen hiç kimseye ulaşamadı. İskenderun’da, yıkılan hastanede babaannesini kaybeden Alican, geçmişte bir uyarı aldığını ancak bu depremde herhangi bir uyarı almadığını söyledi.
