BOLD – İklim bilimciler tarafından hazırlanan bir rapora göre, Avrupa ve Akdeniz ülkeleri arasında aşırı iklim olaylarından en çok etkilenen ülke Türkiye oldu.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile İsviçre Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü (ETH Zürih) iklim bilimcilerinin ortak yayınladığı makalede, Avrupa’da ve Akdeniz bölgesinde 1979’dan 2016’ya kadar yaşanan aşırı iklim olaylarındaki değişim incelendi. Çalışmaya göre Türkiye ve çevresi Kuzey ve Batı Avrupa’ya göre aşırı hava olaylarından daha fazla etkileniyor. Çalışmada, Batı Anadolu’nun tamamı riski giderek artan bölge olarak tanımlanırken tüm Avrupa ve Akdeniz’de artıştan etkilenen nüfusu yoğun 10 kent arasında Türkiye’den İzmir ve Ankara yer aldı.
Evrensel’den Yusuf Yavuz’un haberine göre, aşırı uçlarda yaşanan hava olaylarındaki değişimi inceleyen makalenin yazarlarından İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, Meteoroloji Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Önol, gün içinde ani değişen uç (ekstrem) hava olayları, insan kaynaklı iklim değişikliğinin en dikkat çekici sonuçları arasında yer aldığını belirtti. Avrupa ve Akdeniz coğrafyası ise Arktik bölgenin ardından, iklim değişikliğinden en çok etkilenen sıcak noktaların başında bulunuyor.
Çalışma kapsamında araştırmacılar günlük hava olaylarını ve kuraklığı inceleyen 10 farklı iklim indeksini birleştirerek yenilenmiş ‘iklim ekstrem indeksi’ yarattı. Buna göre, 1980’lerin başından 2010’lara gelindiğinde, aşırı kuraklık değerlerinde büyük artış yaşandığı ortaya çıktı. İklim ekstrem indeksindeki artış eğiliminin de haritalandırıldığı makalede, Türkiye ve çevresinin, Kuzey ve Batı Avrupa’ya göre ekstrem hava olaylarından çok daha ciddi biçimde etkilendiği görülüyor. Türkiye, yüzölçümünün büyüklüğü nedeniyle, 47 ülkenin değerlendirildiği iklim ekstrem indeksinde 13. sırada yer alıyor. Buna karşın Batı Anadolu’nun tamamı, özellikle Ege Bölgesi riski giderek yükselen bir alan olarak tanımlanıyor. Ekstrem hava olaylarının kentsel alanlara etkisine bakıldığında ise tüm Avrupa-Akdeniz bölgesindeki nüfusu yoğun şehirler içinde artış eğiliminin en fazla bulunduğu 10 kent arasında Türkiye’den de iki şehir yer alıyor: İzmir ikinci sıradayken Ankara ise dokuzuncu sırada.
SOĞUK GÜN VE GECELER AZALIYOR
Öte yandan, iklim ekstrem indeksinin azaldığı, Rotterdam (Hollanda), Stokholm (İsveç), Manchester (İngiltere), Kopenhag (Danimarka) ve Lille (Fransa) gibi şehirler de bulunuyor. İklim değişikliği nedeniyle ılımanlaşan Kuzey Avrupa’da soğuk gün ve gecelerin sayısında ciddi azalmalar yaşanıyor. Ancak hesaplamaya dâhil edilen 78 şehir içinde yalnızca 17 şehirde iklim ekstremlerinde azalma görülüyor.
70 BİN İNSANIN ÖLÜMÜNE NEDEN OLDU
İklim ekstremlerinin karşılaştırılmalı değerlendirmesinin de yapıldığı çalışmada, Avrupa’da son 500 yılın en şiddetli ve uzun sıcak hava dalgasının yaşandığı 2003 yılı öne çıkıyor. 2003 yılı için yapılan değerlendirmede, Orta Avrupa ve Balkanlar’da sıcak gün ve gecelerde normalin iki katı artış görülürken, Orta Avrupa’dan İskandinavya’ya kadar uzanan bölgede ise beş katlık artış tespit edildi. 2003 yazı hakkında geçmişte yapılan çalışmalar da bahar aylarında başlayan yağış eksikliği ve kuraklığın, toprak neminde azalmaya neden olduğunu ve bu durumun da sıcak hava dalgasını şiddetlendirdiğini ortaya koyuyordu. Nitekim yaşanan sıcak hava dalgası, 70 binin üzerinde insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştu.