BOLD – Fransa’da bir mahkeme, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad için insanlığa karşı suça ve savaş suçuna ortaklık ettiği gerekçesiyle tutuklama emri çıkardı.
Bir yargı kaynağı ve davadaki müştekiler bugün yaptıkları açıklamada, Fransa’nın 2013 yılındaki kimyasal saldırılar nedeniyle insanlığa karşı işlenen suçlara iştirak etmekle suçlanan Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad hakkında uluslararası tutuklama emri çıkardığını söyledi. AFP’ye konuşan adli kaynak, Esad’ın Ağustos 2013’te Şam yakınlarında bin 400’den fazla kişinin ölümüne yol açan ve muhalifler tarafından rejimin sorumlu tutulduğu saldırılarla ilgili olarak savaş suçlarına iştirak etmekle de suçlandığını söyledi. Esad’ın Suriyeli elit bir askeri birliğin fiili komutanı olan kardeşi Mahir ve iki silahlı kuvvetler generali hakkında da uluslararası tutuklama emri çıkarıldı.
Paris mahkemesinin insanlığa karşı işlenen suçlarla ilgilenen birimi 2021’den bu yana kimyasal saldırıları soruşturuyor. Fransa, iddia edilen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar için dünya çapında yargı yetkisi talep ediyor.
Soruşturma, Suriye Medya ve İfade Özgürlüğü Merkezi (SCM) adlı sivil toplum kuruluşu, hukukçular derneği Açık Toplum Adalet Girişimi (OSJI) ve Suriye’deki insan hakları ihlallerini belgeleyen Suriye Arşivi tarafından yapılan yasal şikayetin ardından başlatıldı.
SCM Başkanı Mazen Darwish, Esad’ın tutuklanması için çıkarılan yakalama emriyle ilgili olarak “Bu çok büyük bir gelişme” dedi. AFP’ye konuşan Darwish, “Bağımsız bir yargı organı kimyasal saldırının Suriye Devlet Başkanı’nın bilgisi olmadan gerçekleşemeyeceğini, Esad’ın sorumluluğu olduğunu ve sorumlu tutulması gerektiğini kabul ediyor” dedi. Darwish, Esad ve diğerlerine karşı açılan davanın birinci elden tanık ifadeleri ve Suriye ordusunun emir komuta zincirine ilişkin derin analizlerle desteklendiğini söyledi.
Aktivistler 2013 yılında YouTube’da saldırının etkilerini gösterdiğini söyledikleri amatör videolar yayınladı. Bu videolar arasında yerde yatan ve çoğu çocuk olan düzinelerce cesedin görüntüsü de vardı. Diğer görüntülerde ise bilinci yerinde olmayan çocuklar, ağzından köpükler gelen insanlar ve nefes almalarına yardımcı olmak için onlara oksijen veren doktorlar görülüyordu. Bu görüntüler dünya çapında tepki ve kınamaya neden oldu.
Daha sonra yayınlanan bir Birleşmiş Milletler raporunda sarin gazı kullanıldığına dair açık kanıtlar olduğu belirtildi. Suriye 2013 yılında Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’ne (OPCW) katılmayı ve tüm kimyasal silahlarından vazgeçmeyi kabul etti. OPCW o tarihten bu yana Şam’ı iç savaş sırasında bir dizi kimyasal saldırı düzenlemekle suçluyor.
Suriye hükümeti ise Almanya ve diğer Avrupa ülkelerinde yasal şikayetlere de yol açan bu iddiaları reddetti.
Suriye’deki iç savaş 2011 yılında Esad’ın barışçıl gösterileri bastırmasının ardından yabancı güçleri ve küresel cihatçıları da içine alan ölümcül bir çatışmaya dönüştü. Savaş yarım milyondan fazla insanın ölümüne ve ülkenin savaş öncesi nüfusunun yarısının yerinden edilmesine neden oldu.
OLAYIN GEÇMİŞİ
Suriye yönetimi, 21 Ağustos 2013’te başkent Şam’ın Doğu Guta bölgesinde kimyasal silaha başvurarak bin 400’ün üzerinde sivili öldürmüştü. Çoğu kadın ve çocuk binlerce sivil de zehirli gazlardan etkilenmişti. Doğu Guta, 2018’de de Suriye yönetiminin en sıkı ablukayı uyguladığı, neredeyse tüm silahları kullandığı bölge haline gelmişti. Bölgedeki muhalifler, Şam yönetimi ve Rusya ile yaptıkları mecburi anlaşma neticesinde Nisan 2018’de Doğu Guta’yı boşaltmak zorunda kalmıştı. 5 yıllık kuşatmadan çıkan siviller, halihazırda ülkenin kuzeyinde muhaliflerin kontrolündeki alanlarda yaşam mücadelesi veriyor. Suriye İnsan Hakları Ağı’nın raporuna göre, Şam yönetimi, Suriye’de iç savaşın başlamasının ardından muhaliflerin kontrolündeki yerleşimlere 217 kez kimyasal silah saldırısı düzenledi.