TANER DEMİR I BOLD ANALİZ
Hakem yumruklama olayıyla Türkiye dünyaya rezil olurken, Türk Vatandaşlığı Kanun’un çok tartışılan ‘Türk vatandaşlığının istisnai kazanılması’ başlıklı 20’nci maddesinde değişiklik yapıldı.
DEĞİŞİKLİĞİ KİMSE TAM ANLAYAMADI
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğe göre, Türk vatandaşlığı için uygulanan yönetmelikte ‘döviz tutarındaki taşınmazı’ ibaresi, ‘döviz tutarındaki kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmuş ya da üzerinde yapı bulunan arsa vasıflı taşınmazı” olarak değiştirildi.
Teknik ifadenin ne getirip ne götürdüğünü kimse tam olarak anlayamadı. Değişiklikle birlikte arsa satışıyla Türk pasaportu almaya yeni şart getirildi. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı hakkı kazanmak için yabancıların arsanın üzerine inşaat yaptırması zorunlu hale geldi.
TC VATANDAŞLIĞININ DEĞERİNİ 1 MİLYON DOLARDAN 250 BİN DOLARA DÜŞÜRDÜLER
AKP-MHP’li siyasetçi ve seçmenlerin hemen hergün, her yerde yaptıkları ‘yerli ve milli’ hamasetinin içinin ne kadar boş olduğu bu yönetmelik değişikliğiyle birkez daha ortaya çıktı. Çünkü yabancıların Türkiye’den ev alabilmesine olanak tanıyan Mütekabiliyet Yasası 2012 yılının ortalarında yürürlüğe girmiş ve Türkiye’de 1 milyon dolar ödeyerek mülk sahibi olanlara Türk vatandaşı olabilme hakkı verilmişti. Cumhurbaşkanlığı’nın 18 Eylül 2018 tarihli 106 sayılı kararnamesiyle Türk vatandaşlığına geçiş için alınması gereken taşınmazın minimum bedeli 250 bin dolara indirilmişti. Son değişiklikle TC pasaportunun değerinin 11 sene önceki rakama yani 1 milyon dolara çıkmasını bekleyenler yanıldı.
MALTA VATANDAŞLIĞI 1 MİLYON EURO
2018 yılından bu yana toplumun sağduyulu kesimleri 250 bin doların dünyadaki diğer ülke örneklerine göre çok düşük olduğunu söyledi. Malta 1 milyon Euro yatırımla vatandaşlık verirken, Singapur 2 milyon dolar, Güney Kıbrıs ise 3 milyon Euro yatırım karşılığında vatandaşlık veriyor. Ancak AKP Hükûmeti, iki yıl öncesine kadar 250 bin dolara vatandaşlık satıyordu. Tepkiler üzerine 400 bin dolara TC pasaportunu satmaya başlayan Erdoğan ve ekibi, son değişiklikle bu rakamı 600 bin dolara çıkarmayı kabul etti.
DEĞİŞİKLİK ERDOĞAN’IN MÜTEAHHİTLERİ İÇİN YAPILDI
Ancak yönetmelikteki asıl değişikliğin yandaş müteahhitler için yapıldığı görülüyor. Dünya Bankası’nın raporuna göre devletten 200 milyar liralık ihale alan Limak, Cengiz, Kolin, Kalyon ve MNG yabancıya vatandaşlık satışını da paraya çevirecek. Yabancılar aldıkları arsaya inşaat yaptırmazsa TC pasaportu verilmeyecek. Türk vatandaşlığını Erdoğan imzalayacağı için yabancılar yandaş inşaat firmalarına yönlendirilecek. ‘Havalimanı, köprü, otoyol, hastane gibi devlet garantili büyük projeleri yapan ve muhalefetin ‘Beşli Çete’ adını verdiği müteahhitler bu tür küçük işlere girer mi?’ sorusu akıllara geliyor. Hemen cevabını verelim: Girer tabiki. Bu firmaların verdiği işlerle ayakta duran yüzlerce küçük küçük taşeron firmalar var.
SİSTEM ŞÖYLE İŞLEYECEK
Son dönemde AKP Hükûmetine yakın medyada vatandaşlık vaadiyle satılan evlerde mağdur edilen yabancıların haberleri yapılıyor. Bu haberlerin sebebi yabancıların yandaş firmalara yönlendirilmesi olarak açıklanıyor. Son değişiklikle birlikte sistem şöyle işleyecek: TC pasaportu için arsa alan yabancılar yandaş inşaatçılara yönlendirilecek. Beşli Çete’nin dışında Saray müteahhidi Rönesans, Makyol, Özgün Yapı, Özaltın, Taşyapı, Yapı ve Yapı, İC İçtaş, Astur, Nurol, Gülermak, YSE, İzbeton, Doğuş İnşaat, Yapı Merkezi ve Eze’nin bu inşaatları yapacağına kesin gözüyle bakılıyor. Onlar 600 bin dolar karşılığında evi inşaa edecek. Erdoğan Hükûmeti de vatandaşlığı verecek.
KONUT ALAN 20 BİN YABANCIYA VATANDAŞLIK VERİLDİ
Zaten para karşılığı verilen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığında AKP eliyle büyük bir karartma var. Türkiye’de, 5901 sayılı kanun kapsamında vatandaşlık alanların sayısı düzenli açıklanmıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2021 yılında yanıtladığı CHP’li Erkan Aydın’ın soru önergesine verilen yanıtta 2018-2021 yılları arasında 19 bin 630 yabancıya gayrimenkul alımı karşılığında vatandaşlık verildiği açıklandı. Ancak Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2013 yılından bu yana yabancıya satılan konut sayısı 293 bin 271. Emlakçıların verdiği bilgiye göre ise 4 gayrimenkulden 3’ü vatandaşlık amaçlı satılıyor. Yani rakamlarda büyük bir çelişki var.
EN ÇOK IRAK, İRAN, RUSYA, AFGANİSTANLILARA VATANDAŞLIK
Yine TÜİK’in 2015-2022 aralığını kapsayan verilerine göre Türkiye’de en fazla konut alan yabancılar arasında 43 bin 351 adetle Irak vatandaşları başı çekiyor. Irak vatandaşlarını 29 bin 992 adetle İran takip ediyor. Türkiye’den fazla konut alan diğer ülke vatandaşlarında ise sırasıyla Rusya, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Afganistan’tan gelenler öne çıkıyor.
VATANDAŞLIK KARŞILIĞI ALINAN PARALAR NEREDE?
Gazeteci Fatih Altaylı parayla konut alan kişilerin ailesiyle birlikte Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğunu belirterek, “Evet yabancıya satılan konut sayısı belli ama verilen TC pasaportu ve kimliği sayısı belli değil. Çünkü 250 bin dolara ev alanlar, ailece vatandaş oluyor. 10 kişi mi, 20 kişi mi, 40 kişi mi bilmiyoruz.Ve öğrenmek istiyoruz. Bu yolla kaç lira girdi Türkiye’ye ve kaç pasaport verildi? Utanmayın söyleyin. Bilelim pasaportumuzun ortalama ederini. Bir de bu alınan paralar nereye gidiyor? bilmiyoruz” ifadelerini kullandı.