BOLD – Avrupa Birliği liderleri, veto hakkını kullanmayan Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın açık muhalefetine rağmen Ukrayna ile katılım müzakerelerini başlatma kararı aldı.
Brüksel’de düzenlenen liderler zirvesinde sağlanan ilerleme, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın veto tehditleri arasında gerçekleşti. Macaristan Başbakanı Orban, katılım müzakerelerinin başlatılması yönünde yaptıkları oylamada çekimser kalmalarını savundu. Orban, Facebook’ta yayınladığı bir videoda, “Macaristan’ın diğer 26 ülke tarafından yapılan bu “anlamsız” seçimin sorumluluğunu paylaşmak istemediğini” ve “bu nedenle çekimser kaldığını” söyledi.
Avrupa Birliği, Macaristan’ın çekimser kalmasının ardından Ukrayna ile katılım müzakerelerini başlatma kararı aldı; Gürcistan’a aday statüsü verildi. Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Brüksel’deki liderler zirvesinden çıkan sonuçla ilgili “Bu çok güçlü bir siyasi sinyal, çok güçlü bir siyasi karar” dedi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise “Stratejik bir karar ve bloğun tarihine kazınacak bir gün” diye konuştu. Leyen, “Verdiğimiz sözleri yerine getirdiğimiz için gururlu ve ortaklarımız için sevinçliyiz” dedi.
Bu arada AB, Bosna Hersek ile “üyelik kriterlerine gerekli uyum derecesine ulaşıldığında” müzakerelere başlayacağını duyurdu. Avrupa Komisyonu’nun bir sonraki adımlara karar vermek için Balkan ülkesinin kaydettiği ilerleme hakkında mart ayına kadar rapor vermesi gerekecek.
UKRAYNA İÇİN 7 ÖN KOŞUL
Geçen yıl temmuz ayında aday ülke ilan edilmesinin ardından Ukrayna’ya müzakerelere başlaması için ön koşul olarak yedi reform verildi. Brüksel bu çalışmaların henüz tamamlanmadığını ancak süreci bir sonraki aşamaya taşımak için yeterli olduğunu söylerken Orban buna itiraz etti. Orban, “Macaristan’ın tutumu nettir: Ukrayna AB üyeliği müzakerelerine başlamaya hazır değildir. Bu koşullar altında Ukrayna ile müzakerelere başlamak tamamen anlamsız, mantıksız ve yanlış bir karardır ve Macaristan bu tutumunu değiştirmeyecektir” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, kararı “Ukrayna için bir zafer. Tüm Avrupa için bir zafer.” olarak nitelendirdi. Zelenski, video mesajında “Bu Ukrayna için bir zaferdir. Tüm Avrupa için bir zafer. Motive eden, ilham veren ve güçlendiren bir zafer. Tarih, özgürlük için savaşmaktan yorulmayanlar tarafından yazılır” dedi.
Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu da “Moldova bugün AB’nin katılım müzakerelerine onay vermesiyle yeni bir sayfa açıyor. Bugün Avrupa’nın sıcak kucağını hissediyoruz. Yolculuğumuza verdiğiniz destek ve inancınız için teşekkür ederiz,” şeklinde mesaj paylaştı. Sandu, “AB üyesi olmak için gereken sıkı çalışmayı yapmaya kararlıyız. Moldova bu zorluğun üstesinden gelmeye hazırdır” dedi.
Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zourabichvili, kendi ülkesiyle ilgili alınan kararın “Gürcistan ve kıtanın geri kalanı için anıtsal bir dönüm noktası” olduğunu söyledi. Zourabichvili, “Gürcistan halkının sarsılmaz iradesi konuştu ve hak ettiği adaylık statüsüne kavuştu. Gürcistan’ın Avrupa ailesiyle yeniden birleşmesi geri dönülemez bir olasılık!” dedi.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 24 Şubat 2022’deki Rus işgalinden bu yana savaş halinde olan bir ülke için “bir perspektif” sunan Ukrayna’ya yönelik “güçlü bir destek işaretini” memnuniyetle karşıladığını kaydetti.
Estonya Başbakanı Kaja Kallas, “her şeye rağmen” bu anın gerçekleştiğini belirtirken, İrlandalı mevkidaşı Leo Varadkar da yeşil ışığın “Avrupa ortak evimizde bizimle birlikte hak ettikleri yere sahip olduklarına inandıklarını bilmek moral açısından büyük bir destek olacak” şeklinde konuştu.
KREMLİN’DEN AÇIKLAMA: UKRAYNA’NIN ÜYELİĞİ AB’Yİ İSTİKRARSIZLAŞTIRIR
Avrupa Birliği’nin Ukrayna ve Moldova ile üyelik müzakerelerine başlama kararına Rusya’dan tepki geldi. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, AB liderler zirvesinden dün akşam çıkan kararın siyasi bir karar olduğunu ve AB’yi istikrarsızlaştırma potansiyeli taşıdığını belirtti. “AB’ye katılım müzakereleri yıllar, hatta on yıllar sürebilir. AB her zaman katılımla ilgili katı kriterlere sahipti. Açıkça görülüyor ki şu an ne Ukrayna ne de Moldova bu kriterleri karşılıyor” diyen Peskov, “Bunun tamamen siyasi bir karar olduğu ve AB’nin bu ülkelere desteğini gösterme isteğini ortaya koyduğu ortada. Ama bu tür yeni üyeler AB’yi istikrarsızlaştırabilir ve AB ile aynı kıtada yaşadığımız için bunu tabii ki biz de yakından takip ediyoruz” ifadelerini kullandı.
Macaristan’ın tutumuyla ilgili bir soruyu yanıtlayan Kremlin sözcüsü Peskov, Macaristan’ın “Rusya yanlısı” bir ülke olmadığını, ancak kendi çıkarlarını savunmada gösterdiği tutumu takdir ettiklerini söyledi. Peskov, “Macaristan egemen bir ülke. Kendi çıkarları var. Ve diğer pek çok AB ülkesinden farklı olarak kendi çıkarlarını kararlılıkla savunuyor. Bunu takdir ediyoruz” dedi.
Peskov, bu yıl NATO üyesi olan Finlandiya ile ABD arasında Pazartesi günü imzalanması planlanan savunma anlaşmasına da değinerek, bunun komşu ülke Finlandiya ile ilişkilerde tansiyonu artıracağını söyledi. Rusya’nın, sınırlarındaki NATO altyapısını bir tehdit olarak algılayacağını belirten Peskov, “Bundan üzüntü duyuyoruz. Finlandiya ile mükemmel ilişkilere sahiptik. Kimse kimseyi tehdit etmiyordu, birbirimizle ilgili sorunumuz da şikayetimiz de yoktu. Kimse kimsenin çıkarlarına tecavüz etmiyordu. İlişkiler karşılıklı saygıya dayanıyordu. Ancak Finlandiya şimdi NATO üyesi olup NATO altyapısı şimdiden Finlandiya topraklarına girdiyse, bu bizim için apaçık bir tehdit oluşturur” ifadelerini kullandı.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK
AB’nin kararı, tam üyelikte önce yıllarca sürebilecek uzun ve son derece teknik bir sürecin ilk adımı oldu. Bundan sonra katılım müzakereleri için bir yol haritası belirleyen ayrıntılı bir belge olan bir müzakere çerçevesi hazırlanacak ve bu belgenin 27 üye devlet tarafından yine oybirliğiyle onaylanması gerekecek. Ukrayna’nın geriye kalan üç önkoşulu yerine getirmesi durumunda bunun mart ayındaki AB liderlerinin toplantısında gerçekleşebileceği belirtiliyor.